Toυ π. Αντώνιου Χρήστου, εφημερίου του Ι. Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Δικηγορικών Γλυφάδας
Η Μεγάλη Εβδομάδα, είναι η εβδομάδα πριν από το Πάσχα (από την Κυριακή των Βαΐων το βράδυ μέχρι το Μ. Σάββατο) και ονομάζεται «Μεγάλη» όχι γιατί έχει περισσότερες μέρες ή ώρες από τις άλλες εβδομάδες, αλλά γιατί τα γεγονότα που τελούνται και βιώνονται στους Ιερούς Ναούς είναι κοσμοσωτήρια για τον άνθρωπο! Η Εκκλησία από τη μεγάλη της φιλανθρωπία, για να μπορέσουν όσο είναι δυνατόν περισσότεροι πιστοί να συμμετέχουν στις Ακολουθίες, επέτρεψε από την αρχή της Μ. Εβδομάδας να ψάλλεται ο Όρθρος της επόμενης ημέρας (π.χ. την Κυριακή των Βαΐων το βράδυ ψάλλεται ο Όρθρος της Μεγάλης Δευτέρας και ούτω καθεξής).
Ας δούμε όμως αναλυτικά και ειδικότερα τις ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας. Οι τέσσερις πρώτες ημέρες μάς προετοιμάζουν πνευματικά για το πάθος του Κυρίου μας και οι Ακολουθίες ονομάζονται «Ακολουθίες του Νυμφίου».
Τη Μεγάλη Δευτέρα (Κυριακή Βαΐων βράδυ) κυριαρχούν δύο γεγονότα:
α) Η ζωή του Ιωσήφ του 11ου γιου του Πατριάρχη Ιακώβ, του ονομαζόμενου Παγκάλου, δηλαδή του ωραίου στο σώμα και την ψυχή. Ο Ιωσήφ προεικονίζει με την περιπέτειά του (που πουλήθηκε σκλάβος στην Αίγυπτο) τον ίδιο τον Χριστό και το πάθος Του. β) Το περιστατικό της άκαρπης συκιάς που ξέρανε ο Χριστός (Ματθ. 21, 18-22). Συμβολίζει τη Συναγωγή των Εβραίων και γενικά τη ζωή του ισραηλιτικού λαού που ήταν άκαρποι από καλά έργα.
Τη Μεγάλη Τρίτη (Μεγάλη Δευτέρα βράδυ) ζούμε δύο παραβολές: α) Των Δέκα Παρθένων (Ματθ. 25, 1-13), που μας διδάσκει να είμαστε έτοιμοι και γεμάτοι από πίστη και φιλανθρωπία. β) Των Ταλάντων (Ματθ. 25, 14-30), που μας διδάσκει να είμαστε εργατικοί, να καλλιεργούμε και να αυξάνουμε τα πνευματικά μας χαρίσματα.
Η Μεγάλη Τετάρτη (Μεγάλη Τρίτη βράδυ) είναι αφιερωμένη στην αμαρτωλή γυναίκα (Λουκ. 7,47) που μετανιωμένη άλειψε τα πόδια του Κυρίου με μύρο και συγχωρήθηκε για τα αμαρτήματά της, γιατί έδειξε μεγάλη αγάπη και πίστη στον Κύριο. Ψάλλεται το περίφημο τροπάριο (δοξαστικό) της Υμνογράφου Μοναχής Κασσιανής (δεν έχει καμία σχέση με το πρόσωπο της Μαρίας της Μαγδαληνής που κάποιοι εσφαλμένα συγχέουν).
Μεγάλη Πέμπτη (Μεγάλη Τετάρτη βράδυ): Πριν ξεκινήσει η Ακολουθία του Νιπτήρος, στις 5.00 συνήθως, η Εκκλησία μας τελεί σε όλους τους Ιερούς Ναούς το μυστήριο του ευχελαίου, ως ένα επιπρόσθετο εφόδιο, σε συνδυασμό με τη νηστεία, την άσκηση και την εξομολόγηση, στην προετοιμασία των πιστών για να συμπάθουν με τον Κύριό μας και στη συνέχεια στην κατεξοχήν Ακολουθία γιορτάζουμε 4 γεγονότα: α) Τον Ιερό Νιπτήρα, το πλύσιμο δηλαδή των ποδιών των μαθητών από τον Κύριο, δείχνοντας ποια πρέπει να είναι η διακονία των πιστών στην Εκκλησία (σε κάποιους Ιερούς Ναούς και εκκλησίες τελούν την Ακολουθία και «αναπαριστούν» αυτή την πράξη του Χριστού μας). β) Τον Μυστικό Δείπνο, δηλαδή την παράδοση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας. γ) Την Προσευχή του Κυρίου στο Όρος των Ελαιών. δ) Την Προδοσία του Ιούδα, δηλαδή την αρχή του Πάθους του Κυρίου.
Τη Μεγάλη Παρασκευή (Μεγάλη Πέμπτη βράδυ) έχουμε τα κατεξοχήν πάθη του Κυρίου μας, τελείται δηλαδή η «Ακολουθία των Παθών» όπου θυμόμαστε και βιώνουμε τα σωτήρια και φρικτά Πάθη του Κυρίου και Θεού μας. Δηλαδή: α) Τα πτυσίματα, β) τα μαστιγώματα, γ) τις κοροϊδίες, δ) τους εξευτελισμούς, ε) τα κτυπήματα, στ) το αγκάθινο στεφάνι και, κυρίως, τη ζ) Σταύρωση και η) τον θάνατο του Χριστού μας.
Το Μεγάλο Σάββατο (Μεγάλη Παρασκευή πρωί και βράδυ) γιορτάζουμε: α) την Ταφή του Κυρίου και β) την Κάθοδό Του στον Άδη, όπου κήρυξε σε όλους τους νεκρούς. Έτσι Μεγάλη Παρασκευή το πρωί (ημερολογιακά) τελούνται οι εξής ακολουθίες: Ακολουθία των Μεγάλων Ωρών και στις 12 το μεσημέρι Ακολουθία της Αποκαθηλώσεως, δηλαδή η Ταφή του Κυρίου από τον Ιωσήφ τον Αριμαθαίας και τον Νικόδημο τον Φαρισαίο, μέλος του Μ. Συμβουλίου και κρυφό μαθητή του Κυρίου. Τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ (ημερολογιακά) ψάλλονται τα Εγκώμια και έχουμε την περιφορά του Επιταφίου.
Κυριακή του Πάσχα (Μεγάλο Σάββατο πρωί και νύχτα από τις 12 π.μ.): Το Μεγάλο Σάββατο (ημερολογιακά) το πρωί έχουμε τη λεγόμενη «1η Ανάσταση», δηλαδή το προανάκρουσμα της Αναστάσεως που μεταδίδουν οι ύμνοι και της προσμονής της λυτρώσεως όλης της κτίσεως από τη φθορά και τον θάνατο! Το Μεγάλο Σάββατο το βράδυ στις 11 τελείται η Παννυχίδα και στις 12 (δηλαδή ουσιαστικά την Κυριακή) η Ακολουθία της Αναστάσεως και εν συνεχεία η Θεία Λειτουργία της Αναστάσεως. Εκεί έχουμε τη ζωηφόρο Ανάσταση του Κυρίου μας, την ήττα του θανάτου και της φθοράς και την αφή του Αγίου Φωτός στον κόσμο από το Πανάγιο Τάφο. Διαβάζεται και ο περίφημος Κατηχητικός Λόγος του Ιερού Χρυσοστόμου.
Την Κυριακή του Πάσχα, στις 11 το πρωί ή το απόγευμα τελείται ο «Εσπερινός της Αγάπης», όπου σε πολλές γλώσσες διαβάζεται το Ιερό Ευαγγέλιο και διατρανώνονται παγκοσμίως η νίκη του θανάτου και η εποχή της Καινούριας Διαθήκης, της χαράς και της αναστάσιμης ελπίδας. Σε πολλά μέρη τελείται και Ιερά Λιτανεία εκτός του Ιερού Ναού.
Ποιο είναι το βαθύτερο νόημα των Παθών και της Αναστάσεως για όλους εμάς τους πιστούς; Οι πιστοί βιώνουμε τα Πάθη και την Ανάσταση του Χριστού συμμετέχοντας ενεργά σε αυτά με «συμπόρευση», «συσταύρωση» και «συνανάσταση»! Ο Χριστός με τη θέλησή Του (εκουσίως) έπαθε και ανέστη για να σωθούμε όλοι εμείς! Αυτό σημαίνει ότι δεν λυπούμαστε «μοιρολατρικά» για το Πάθος του, αλλά για τις δικές μας αμαρτίες και αφού μετανιώσουμε ειλικρινώς, μπορούμε την αντικειμενική σωτηρία που χάραξε ο Χριστός να την κάνουμε και υποκειμενική-προσωπική σωτηρία! Ας μην αφήσουμε λοιπόν ανεκμετάλλευτες αυτές τις λατρευτικές ευκαιρίες, ας συμμετέχουμε ενεργά (και όχι μένοντας στο σπίτι, βλέποντας τα έργα που παίζονται για τον Χριστό) και, κυρίως, ας μείνουμε στην Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία. Είναι κρίμα να γίνονται όλα αυτά για αυτό το γεγονός και εμείς να φεύγουμε 5 λεπτά μετά την Ανάσταση για να κάνουμε Πάσχα χωρίς τον Χριστό… Δεν αξίζει τον κόπο!
