Μετ’ εμποδίων, αλλά και με πνεύμα συνεργασίας οδεύει η Εκκλησία της Ελλάδος προς την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, η οποία θα γίνει τον Ιούνιο στην Κρήτη. Παρά τις αντιδράσεις μερίδας μητροπολιτών, οι οποίοι εκφράζουν τις αντιρρήσεις τους ως προς τη θεματολογία της Συνόδου, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κ. Ιερώνυμος κατά τη διάρκεια των εργασιών της Ιεραρχίας, η οποία συνεδρίασε εκτάκτως, απευθυνόμενος στους αρχιερείς για την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, ζήτησε να συμβάλουν όλοι για την επιτυχία της προς όφελος της Ορθοδοξίας: «Καλούμεθα να διακονήσουμε ένα μεγάλο ιστορικό εκκλησιαστικό γεγονός, που προϋποθέτει και απαιτεί τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, την ανιδιοτελή φωνή μας και τη θυσιαστική μαρτυρία μας».
Ο κ. Ιερώνυμος έκανε λόγο για κοινή στάση όλων: «Θα σας παρακαλούσα να κινηθούμε στο πνεύμα της εν Χριστώ αγάπης και του σεβασμού προς κάθε διαφορετική άποψη, έχοντας κυρίαρχη θέση τη γνώμη των πλειόνων. Έχουμε χρέος να καταλήξουμε σε συγκεκριμένες προτάσεις, έστω και κατά πλειοψηφία, προς διευκόλυνση της Πανορθοδόξου Προπαρασκευαστικής Γραμματείας, αλλά και προς αποσαφήνισιν κάθε σκιάς, αμφιβολίας και απορίας».
Αναφερόμενος, δε, στη Σύνοδο, υποστήριξε: «Η Σύνοδος της Κρήτης είναι ένα ιστορικό και συνάμα καθοριστικό εκκλησιαστικό γεγονός. Η οικουμένη περιμένει από εμάς τη μαρτυρία της ενότητάς μας. Το κοινόν ποτήριον, το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου μας θα είναι αυτό που πάντοτε θα μας ενώνει ή θα μας χωρίζει. Δεν υπάρχει χώρος για διαπραγματεύσεις σε δογματικά θέματα. Η Εκκλησία μας είναι Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική και είναι επιτακτική η ανάγκη για την ιεραποστολική μαρτυρία Της, για τη σύγχρονη τοποθέτησή Της στα προβλήματα της εποχής μας, καθώς και για τη συνέχιση του αγιαστικού έργου Της για τη σωτηρία όλων ημών. Δεν υπάρχει χώρος για προσωπικές επιδιώξεις και εγωιστικές αντιεκκλησιαστικές διεκδικήσεις. Οι προκλήσεις των καιρών θέλουν εμάς ενωμένους. Σχίσματα και φατρίες είναι έργο του πονηρού, που μας θέλει μακριά από το κοινό ποτήριο.
Ας αφήσουμε την χάριν του Θεού να καλύψει τα δικά μας κενά, τα οποία θα είναι πολλά. Ας είναι μεγάλη και δυνατή η προσευχή μας, η πίστη μας, η εμπιστοσύνη μας στον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, που πάνω από δύο χιλιετίες καθοδηγεί, παρά τις αμαρτίες μας, το έργο της Εκκλησίας του Χριστού. Οι εποχές που ζούμε προσφέρονται όσο ποτέ για εγωισμούς και φιλοδοξίες. Ας μην το επιτρέψουμε και ας γίνει κεντρική προσευχή μας ο Λόγος του Αρχαγγέλου “Στώμεν καλώς, στώμεν μετά φόβου”».
Οι αντιδρώντες μητροπολίτες
Μπορεί ο Μητροπολίτης Πειραιώς κ. Σεραφείμ να έχει τραβήξει τα φώτα της δημοσιότητας τις τελευταίες μέρες, με αφορμή τις αντιρρήσεις του για τη Σύνοδο, η οποία γίνεται για πρώτη φορά ύστερα από περίπου δέκα αιώνες, ωστόσο και άλλοι αρχιερείς έχουν επιφυλάξεις, όπως και πολλοί μοναχοί, κυρίως από το Άγιον Όρος, αλλά και καθηγητές Θεολογικών Σχολών. Έτσι, εκτός του Μητροπολίτη Πειραιώς κ. Σεραφείμ, αντιρρήσεις έχουν εκφράσει και οι Γλυφάδας κ. Παύλος και Γόρτυνος κ. Ιερεμίας.
Η Εκκλησία της Ελλάδος θα συμμετέχει στη Σύνοδο με 24 μητροπολίτες και ήδη από τις αρχές Φεβρουαρίου και μέχρι σήμερα αρκετοί ήταν αυτοί που αρνήθηκαν να παραστούν στις εργασίες της. Μεταξύ αυτών είναι οι μητροπολίτες Νέας Σμύρνης κ. Συμεών, Φθιώτιδος κ. Νικόλαος, Φλωρίνης κ. Θεόκλητος, Ελευθερουπόλεως κ. Χρυσόστομος, Πειραιώς κ. Σεραφείμ, Ζιχνών κ. Ιερόθεος, Εδέσσης κ. Ιωήλ, Κοζάνης κ. Παύλος, Γυθείου κ. Χρυσόστομος, Καισαριανής κ. Δανιήλ και Κηφισίας κ. Κύριλλος. Όσοι αρνήθηκαν να εκπροσωπήσουν την Εκκλησία της Ελλάδος αντικαταστάθηκαν, αλλά σίγουρα η εξέλιξη αυτή προβληματίζει τόσο το Φανάρι όσο και την Αθήνα.
Όπως επισημαίνουν οι διαφωνούντες, τρία είναι τα σημεία τριβής:
– Ο διάλογος με τους ετεροδόξους.
– Οι γάμοι των Ορθοδόξων με άλλους Χριστιανούς.
– Το γεγονός ότι η κάθε Ορθόδοξη Εκκλησία θα έχει μόνον μία ψήφο και θα εκφράζεται από τον Προκαθήμενό της, ενώ στις αντιπροσωπείες των Εκκλησιών θα μετέχουν τουλάχιστον από 10 αρχιερείς.
Τα προβλήματα αυτά είναι υπαρκτά, ωστόσο κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει ότι η σύγκληση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου είχε απασχολήσει την Εκκλησία της Ελλάδος.
Στην Πανορθόδοξη Σύνοδο, που έγινε πριν από περίπου έξι μήνες στο Σαμπεζί, δεν πήρε μέρος ο κ. Ιερώνυμος, ο οποίος στις αρχές του χρόνου και κατά τη συνεδρίαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου είχε αποκαλύψει ότι η απουσία του ήταν συνειδητή επιλογή, ενώ είχε κάνει λόγο για υπονόμευση της Εκκλησίας της Ελλάδος και είχε αφήσει σε σφραγισμένο φάκελο επιστολή στην οποία εξηγούσε τη στάση του.
Πριν από λίγες μέρες οι σχέσεις της Εκκλησίας της Ελλάδος με το Φανάρι διαταράχτηκαν για ένα διάστημα με αφορμή την κλήση του Μητροπολίτη Εδέσσης Ιωήλ να παραστεί στις εργασίες της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου από το Πατριαρχείο.
Η Αθήνα αντέδρασε, αλλά τελικά επικράτησαν οι ψυχραιμότεροι και οι τόνοι έπεσαν. Σημαντικό ρόλο σε αυτό φαίνεται πως έπαιξε και το υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο σε κάθε ευκαιρία εκφράζει την επιθυμία όλα να κυλίσουν ομαλά και η Σύνοδος της Κρήτης να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στις σχέσεις των Ορθόδοξων Χριστιανών.
Βεβαίως, τα ζητήματα που θα απασχολήσουν τη Σύνοδο είναι κυρίως θεολογικά, όμως κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει τη σημασία που έχει για την ευρύτερη περιοχή. Δεδομένων της κατάστασης που επικρατεί στη Μέση Ανατολή, της ανόδου των φανατικών, αλλά και του Προσφυγικού έτσι όπως εξελίσσεται και απασχολεί την παγκόσμια κοινότητα.
Επίσης, κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει το γεγονός ότι υπάρχουν πολλά προβλήματα στις σχέσεις μεταξύ των Ορθόδοξων Εκκλησιών, τα οποία ακόμη και τώρα, λίγες μέρες πριν από τη Σύνοδο, απασχολούν πολλούς Προκαθημένους.
Σε αυτό το κλίμα, η Εκκλησία της Ελλάδος δεν πρόκειται να ανεβάσει τους τόνους, αφού η Σύνοδος γίνεται με πρωτοβουλία της «Μητέρας Εκκλησίας», σε ελληνικό έδαφος και σε μια περίοδο ιδιαίτερα δύσκολη για τη χώρα μας.
