Παναγία Σουμελά
Έχει ξεχωριστή σημασία για τους Έλληνες του Πόντου. Η εικόνα που φιλοτέχνησε ο Ευαγγελιστής Λουκάς από το Μοναστήρι της Τραπεζούντας πλέον φιλοξενείται στη μονή που χτίστηκε στο Βέρμιο Όρος. Χιλιάδες προσκυνητές ποντιακής και μη καταγωγής συρρέουν εκεί κάθε χρόνο για να τιμήσουν τη Θεοτόκο, αλλά και να θυμηθούν τις «χαμένες πατρίδες». Εκτός της Θείας Λειτουργίας, γίνεται και κατάθεση στεφάνων, ενώ ακολουθούν μουσικά και χορευτικά συγκροτήματα.
Παναγιά Μικροκάστρου
Αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου είναι το μοναστήρι της Παναγίας Μικροκάστρου, κοντά στη Σιάτιστα. Εκεί κάθε Δεκαπενταύγουστο αναβιώνει το έθιμο των καβαλάρηδων της Σιάτιστας, που έχει τις ρίζες του στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Την παραμονή της 15ης Αυγούστου, στις πλατείες Χώρας και Γεράνειας και στη γειτονιά του Μπούνου συγκεντρώνονται οι ομάδες των καβαλάρηδων και γλεντάνε μαζί με τους προσκυνητές. Ανήμερα, ξεκινούν το πρωί για να προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας στο μοναστήρι που βρίσκεται στο Μικρόκαστρο. Το μεσημέρι, οι καβαλάρηδες μπαίνουν στη Σιάτιστα, όπου ξεκινά ένα ατέλειωτο πανηγύρι στις πλατείες, αλλά και στα σπίτια.
Παναγιά της Αγιάσου
Στην κωμόπολη της Αγιάσου, ο Δεκαπενταύγουστος έχει γίνει σημείο αναφοράς για χιλιάδες πιστούς. Η εκκλησία της Παναγίας φιλοξενεί την ομώνυμη εικόνα, που είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά, πλασμένη με κερί και μαστίχα. Την παραμονή της γιορτής, πολλοί είναι οι προσκυνητές που ξεκινούν από την πόλη της Μυτιλήνης με τα πόδια και, αφού διανύσουν μια απόσταση 25 χιλιομέτρων, φτάνουν στον αυλόγυρο της εκκλησίας, όπου και διανυκτερεύουν. Την ημέρα της γιορτής της Παναγίας, ύστερα από την καθιερωμένη Λειτουργία, γίνεται η περιφορά της εικόνας γύρω από τον ναό και στη συνέχεια στήνεται γλέντι στην πλατεία του χωριού.
Το μόνιασμα των τσακωμένων στα Γιάννενα
Στον Παλαιόπυργο Πωγωνίου, η λατρεία στο πρόσωπο της Παναγίας συνοδεύεται και από μοναδικά έθιμα, τα οποία συνεχίζονται από την εποχή της Τουρκοκρατίας. Το μεσημέρι, μετά το γεύμα, το οποίο λαμβάνει χώρα στο προαύλιο της εκκλησίας, ακολουθούν τα «ντολιά», ένα παλαιό έθιμο, το οποίο συνεχίζεται και σήμερα. Σύμφωνα με αυτό, η εντολή («ντολή, ντολιά») δίνεται από τον «ντολή πασά» (ορίζεται κάποιος από τους μεγαλύτερους), ο οποίος παίρνει το ποτήρι του με το κρασί και το τσουγκρίζει με έναν παρευρισκόμενο (κάποιον ξένο καλεσμένο, τον παπά κ.ά.). Πίνει τρία ποτήρια ή τρεις φορές και κάθε φορά αφιερώνει σε διάφορους, ζητώντας από τους οργανοπαίκτες να παίξουν ένα τραγούδι. Ύστερα οι υπόλοιποι, με τη σειρά που ορίζει ο «ντολή πασάς», αφιερώνουν τις ευχές τους όπου θέλει ο καθένας και ζητούν από ένα τραγούδι. Ένας από τους σκοπούς αυτού του εθίμου είναι να διαλύονται οι μικροπαρεξηγήσεις που είχαν προκληθεί και να επικρατεί ομόνοια μεταξύ των χωριανών. Το βράδυ ακολουθεί παραδοσιακό πανηγύρι.
Πανηγύρι στα Ζαγοροχώρια
Ξακουστά σε ολόκληρη την Ελλάδα είναι τα πανηγύρια της Παναγίας που γίνονται τον Δεκαπενταύγουστο στα Ζαγοροχώρια. Σε χωριά όπως η Βίτσα και το Τσεπέλοβο, τα πανηγύρια κρατάνε τρεις ημέρες. Τις δύο πρώτες, τιμώμενα πρόσωπα είναι οι ξένοι και οι επισκέπτες, ενώ την τρίτη γλεντούν οι ντόπιοι.
Παναγία η Φιδούσα στην Κεφαλλονιά
Η εμφάνιση φιδιών στον Ναό της Παναγιάς της Φιδούς στην περιοχή Mαρκόπουλο Kεφαλλονιάς είναι ένα φαινόμενο που έχει γίνει γνωστό σε όλο τον κόσμο. Kάθε 15 Aυγούστου, φιδάκια εμφανίζονται στο καμπαναριό και η εκκλησιαστική επιτροπή τα μεταφέρει στο προαύλιο του ιερού ναού. Σύμφωνα με την παράδοση, τα φιδάκια φέρνουν καλή τύχη στο νησί και, αν δεν εμφανιστούν, θεωρείται κακός οιωνός, όπως έγινε, για παράδειγμα, τη χρονιά των μεγάλων σεισμών, μερικές δεκαετίες πριν.
Παναγία στην Όλυμπο της Καρπάθου
Το πανηγύρι της Κοίμησης της Θεοτόκου στην Όλυμπο της Καρπάθου είναι από τα πιο εντυπωσιακά. Το πιο χαρακτηριστικό του εορτασμού είναι ο χορός που στήνεται στη μικρή πλατεία, μπροστά στην εκκλησιά της Παναγίας, με τους οργανοπαίκτες να παίζουν τον Κάτω Χορό, αργόσυρτο και με σοβαρή διάθεση. Αρχικά, οι άνδρες, καθισμένοι στο τραπέζι και με ένα κομμάτι βασιλικό στο πέτο, τραγουδούν και πίνουν, με τη συνοδεία λαούτου και λύρας. Στη συνέχεια, καθώς πέφτει το σκοτάδι, ξεκινά ο χορός, στον οποίο μπαίνουν σιγά-σιγά και οι γυναίκες, ντυμένες με παραδοσιακές γιορτινές φορεσιές.
Παναγία Αβάσσου στην Πρέβεζα
Στο εκκλησάκι, που είναι ό,τι έχει απομείνει από το ιστορικό μοναστήρι το οποίο ήταν χτισμένο στο χωριό Άνω Κοτσανόπουλο, φτάνουν πιστοί από όλη την περιοχή, προκειμένου να κοιμηθούν εκεί την παραμονή της γιορτής. Την ημέρα, στον ιστορικό ελαιώνα γύρω από τον ναό, στήνεται γλέντι, το οποίο συνεχίζεται το βράδυ στα γύρω χωριά.
Παναγία η Διασώζουσα στην Πάτμο
Στο νησί της Ορθοδοξίας, όπου επίκεντρο είναι το ιστορικό Μοναστήρι της Αποκάλυψης, οι μοναχοί τηρούν το έθιμο του επιταφίου της Παναγίας, το οποίο έχει βυζαντινές καταβολές. Ο χρυσοποίκιλτος επιτάφιος περιφέρεται στα σοκάκια του νησιού ακολουθούμενος από χιλιάδες πιστούς.
