Με ιδιαίτερη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στις 14/11 στο Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλίας, στο Βόλο, Επιμορφωτική Ημερίδα για τα νέα Προγράμματα Σπουδών (Π.Σ.) στα Θρησκευτικά. Την πρωτοβουλία για τη διοργάνωση της Ημερίδας είχε η Σχολική Σύμβουλος Θεολόγων Λάρισας-Μαγνησίας κ. Φωτεινή Σταλίκα, με τη συνεργασία της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Μαγνησίας και της Ι. Μητροπόλεως Δημητριάδος.
Μετά τους χαιρετισμούς του Δ/ντή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Μαγνησίας Δρ. Σωκράτη Σαβελίδη και του Προέδρου της Διοικούσας Επιτροπής του Παραρτήματος Μαγνησίας της Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων (ΠΕΘ) κ. Δημητρίου Μάνου, το λόγο έλαβε ο Σεβ. Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος, ο οποίος ενημέρωσε το σώμα για τις θέσεις της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος για το Μάθημα των Θρησκευτικών (ΜτΘ), καθώς και για τις τρεις προϋποθέσεις που είχε θέσει ως βάση του διαλόγου με την πολιτεία, δηλ. την υποχρεωτικότητα του μαθήματος, την διατήρηση του δίωρου διδασκαλίας και τον ορθόδοξο χαρακτήρα του. Αναφέρθηκε, επίσης, στις πρόσφατες συζητήσεις και αποφάσεις της Ιεραρχίας, καθώς και στην εξ Αρχιερέων Επιτροπή η οποία δημιουργήθηκε προκειμένου ― σύμφωνα και με όσα συμφωνήθηκαν στη συνάντηση Αρχιεπισκόπου και Πρωθυπουργού ― να υπάρξει ουσιαστικός διάλογος μεταξύ Πολιτείας και Εκκλησίας για το ΜτΘ. Ο Σεβασμιώτατος, αφού ανέγνωσε τα Δελτία Τύπου τόσο της Ιεραρχίας όσο και της Δ.Ι.Σ., τόνισε ότι παραμένει στη διάθεση των θεολόγων για διάλογο και συζήτηση αναφορικά με όλα τα προβλήματα που ανακύπτουν.
Η πρώτη εισήγηση της Ημερίδας με θέμα: «Τα θεολογικά και θρησκειολογικά στοιχεία των νέων ΠΣ στα Θρησκευτικά», παρουσιάστηκε από τον Δρ. Σταύρο Γιαγκάζογλου, Σύμβουλο A΄ στο Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων / Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, και Διδάσκοντα στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Όπως τόνισε ο εισηγητής, τα νέα ΠΣ στα Θρησκευτικά βασίζονται στο ισχύον συνταγματικό και νομικό θεσμικό πλαίσιο, όπως αυτό τεκμαίρεται τόσο από τους γενικούς σκοπούς και τους ειδικότερους στόχους, όσο και από τα επιμέρους περιεχόμενά τους, ενώ λαμβάνοντας υπόψη τις σχετικές αποφάσεις των διεθνών δικαστηρίων και τις επισημάνσεις των ανεξάρτητων αρχών της χώρας, τα νέα ΠΣ θεμελιώνονται σε στέρεα επιστημονική και παιδαγωγική βάση. Οδηγούν σε ένα πολυτροπικό περιβάλλον μάθησης, μέσα από την αξιοποίηση δημιουργικών τεχνικών μάθησης και την παρουσίαση άφθονων δειγματικών προτάσεων διδασκαλίας. Έχουν ως πυρήνα μελέτης την Ορθόδοξη πίστη και παράδοση, αποβλέποντας καταρχήν στη δημιουργία ενός στιβαρού μορφωτικού υποβάθρου από την οικεία θρησκευτική παράδοση και στη συνέχεια στη γνωριμία και στον διάλογο με το διαφορετικό, διατηρώντας τις αναγκαίες ισορροπίες ανάμεσα στο οικείο και το έτερο.
Όπως τόνισε ο εισηγητής, ως προς αυτό το καίριο ζήτημα, δηλ. ως προς την κεντρική θέση της Ορθόδοξης παράδοσης, δεν υπάρχει καμία αλλαγή ως προς τα προηγούμενα Αναλυτικά ΠΣ του 2003 (ΔΕΠΠΣ-ΑΠΣ 2003). Αυτή παραμένει στο επίκεντρο των νέων ΠΣ, ενώ όπου χρειάζεται, πραγματοποιείται και η γνωριμία με τις άλλες χριστιανικές παραδόσεις της Ευρώπης (Ρωμαιοκαθολικισμός-
Το νέο πρόγραμμα Σπουδών για τα θρησκευτικά έχει την ορθόδοξη παράδοση στο επίκεντρο του ενώ όπου χρειάζεται, πραγματοποιείται και η γνωριμία με τις άλλες χριστιανικές παραδόσεις της Ευρώπης
Ο εισηγητής ενημέρωσε το σώμα ότι το πλούσιο αυτό υλικό έχει ήδη αναρτηθεί και διαρκώς εμπλουτίζεται στην ιστοσελίδα των νέων Προγραμμάτων στα Θρησκευτικά του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής στον σύνδεσμο: iep.edu.gr/re/. Τέλος, ο κ. Γιαγκάζογλου υποστήριξε πως η φετινή πρώτη χρονιά ήπιας εφαρμογής των νέων ΠΣ αναμένεται να προσφέρει τεκμηριωμένα κριτήρια για τη συνολική αξιολόγηση και περαιτέρω βελτίωση και αναθεώρησή τους, η οποία θα ληφθεί υπόψη στην εκπόνηση των έντυπων διδακτικών βιβλίων και υλικών, ενώ ο επιστημονικός και παιδαγωγικός διάλογος και η εποικοδομητική κριτική είναι ο μόνος ασφαλής δρόμος για τη διαρκή βελτίωση και ορθή εφαρμογή των νέων ΠΣ στα Θρησκευτικά Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου.
Η δεύτερη εισήγηση με θέμα: «Το Νέο Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά Γυμνασίου», παρουσιάστηκε από τον κ. Γεώργιο Στριλιγκά, Σχολικό Σύμβουλο Θεολόγων Κρήτης και Επιμορφωτή Πιλοτικής Εφαρμογής του Νέου ΠΣ στα Θρησκευτικά.
Ο κ. Στριλιγκάς επισήμανε ότι το ΠΣ του Γυμνασίου επικεντρώνεται στον ρόλο που διαδραματίζει η θρησκεία στη ζωή, στην ιστορία και στον πολιτισμό. Στην Α΄ τάξη, με αφετηρία ζητήματα γύρω από την προσωπική πορεία και ανάπτυξη των μαθητών, διερευνώνται η ιστορική πορεία και ανάπτυξη του Χριστιανισμού, από το ξεκίνημά του μέχρι τα πρωτοβυζαντινά χρόνια, και στη συνέχεια αδρομερώς ανιχνεύονται ιστορικά παραδείγματα θρησκευτικής ετερότητας. Στη Β΄ Γυμνασίου, μέσα από ένα παρόμοιο ερμηνευτικό σχήμα, εξετάζονται ζητήματα που αφορούν στην πορεία μέσα από αντιθέσεις και αντιπαλότητες, αφενός στη ζωή και αφετέρου στη θρησκεία. Κεντρική θέση στην τάξη αυτή έχουν οι θεολογικές ενότητες γύρω από τον εικονισμό του Θεού, τη διδασκαλία του Χριστιανισμού για το πρόσωπο του Χριστού και ορισμένα ιστορικά παραδείγματα αντιπαλότητας που εμφανίστηκαν κατά την πορεία του Χριστιανισμού.
Στην Γ΄ Γυμνασίου οι μαθητές, με αφετηρία οικείες θρησκευτικές εμπειρίες, ανοίγονται από το τοπικό στο ευρύτερο θρησκευτικό περιβάλλον της Ευρώπης και του κόσμου, μελετώντας κοινότητες, παραδόσεις, πρόσωπα, μαρτυρίες, διλήμματα και προσδοκίες. Όπως τόνισε ο κ. Στριλιγκάς, βασικά χαρακτηριστικά του ΠΣ είναι ότι ως Πρόγραμμα Διαδικασίας δίνει έμφαση στον τρόπο της διδασκαλίας/μάθησης, λαμβάνει υπόψη τα παιδαγωγικά χαρακτηριστικά των παιδιών, με βάση τα οποία οργανώνονται τα διδακτικά θέματα, προωθεί την ανακαλυπτική μάθηση με ενεργό εμπλοκή όλων, αξιοποιεί τον ιστορικό καμβά εξέλιξης της θρησκείας και τέλος έχει ως επίκεντρο την Ορθόδοξη παράδοση, ενώ διαλέγεται με άλλες θρησκευτικές παραδόσεις, με κριτήριο τις εμπειρίες και απορίες που έχουν οι μαθητές στην ηλικία αυτή.
Η τρίτη εισήγηση με θέμα: «Το Νέο Πρόγραμμα σπουδών στο Λύκειο», παρουσιάστηκε από την Δρ. Μαρία Συργιάνη, Σχολική Σύμβουλο Θεολόγων Κεντρικής Μακεδονίας. Η κ. Συργιάννη αναφέρθηκε στους στόχους, τη φιλοσοφία, τη δομή, τις παιδαγωγικές αρχές και τη διδακτική μεθοδολογία του νέου ΠΣ για το Λύκειο. Η αλλαγή στη διδασκαλία και τη μάθηση, με την μετάβαση από τη μετωπική-δασκαλοκεντρική διδασκαλία σε πολυτροπικά περιβάλλοντα μάθησης, με τη συνδρομή ενός εξαιρετικά πλούσιου εκπαιδευτικού υλικού, με την ενεργή συμμετοχή των μαθητών σε διαδικασίες βιωματικής και διερευνητικής προσέγγισης της θρησκευτικής γνώσης και νοηματοδότησής της σε προσωπικό επίπεδο, αποτελούν ―όπως τόνισε― στοιχεία καινοτομίας, που αναβαθμίζουν και εμπλουτίζουν το μάθημα των Θρησκευτικών στη σχολική τάξη.
Η τελευταία εισήγηση, με θέμα «Σχεδιάζοντας μια θεματική ενότητα», παρουσιάστηκε από τον κ. Απόστολο Μπάρλο, Επιμορφωτή Πιλοτικής Εφαρμογής του Νέου ΠΣ στα Θρησκευτικά. Ο κ. Μπάρλος παρουσίασε τα βήματα σχεδιασμού μιας θεματικής ενότητας της Α΄ Γυμνασίου από το Νέο ΠΣ. Από τον εισηγητή τονίστηκε η αξιοποίηση των κεντρικών αξόνων του θέματος σε σχέση με τα υποθέματα και τα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα της συγκεκριμένης θεματικής ενότητας. Τα διδακτικά βήματα του σχεδιασμού που προτάθηκαν συσχετίστηκαν με ενεργητικές και βιωματικές διδακτικές τεχνικές, που προτείνονται από τον Οδηγό Σπουδών για τον Εκπαιδευτικό. Ο όλος σχεδιασμός βασίστηκε και στις πιο πρόσφατες θεωρίες μάθησης, που επισημαίνουν ότι δεν υπάρχει μάθηση χωρίς την προσωπική εμπλοκή του μαθητή.
Στο πλαίσιο της Ημερίδας αναπτύχθηκε γόνιμος διάλογος και εποικοδομητική κριτική για τα προβλήματα που παρουσιάζονται στην πράξη από την εφαρμογή των νέων ΠΣ. Από πολλούς συμμετέχοντες επισημάνθηκαν οι δυσκολίες που ανακύπτουν από την απουσία επιμόρφωσης και διδακτικών εγχειριδίων, ενώ από όλους εκφράστηκε η επιθυμία και ευχή για περαιτέρω διάλογο και ενημέρωση.
