Της Λίτσας Ι. Χατζηφώτη, αρχαιολόγου
Τα Πιτσιναίικα είναι ένα μικρό, άσημο χωριό της Ναυπακτίας, όχι πολύ μακριά από την πανέμορφη και ιστορική Ναύπακτο. Φτωχός τόπος, λίγοι άνθρωποι, σπάνια διέρχονται ξένοι από εκεί. Το χωριό είχε έναν μικρό ναό, την Αγία Παρασκευή. Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 δεν είχε ιερέα. Μεγάλα τα προβλήματα για τον εκάστοτε μητροπολίτη. Δεν λείπουν μόνον οι κάτοικοι πλέον από τα χωριά, δύσκολο να βρεις και κληρικούς να καλυφθούν τα κενά.
Τότε περίπου, ένας από τους κατοίκους του χωριού, που, αφού έκτισε σπίτια πολλά ως κτίστης επαγγελματίας, ανάθρεψε και πάντρεψε τα παιδιά του, τακτοποίησε όλες τις οικογενειακές του υποχρεώσεις, αποφάσισε να ιερωθεί για την αγάπη του Χριστού και της Εκκλησίας. Παλιός καημός, που επέτρεψε ο Θεός να γίνει πραγματικότητα. Άνθρωπος απλός, μειλίχιος, προσηνής, πρόθυμος και αφοσιωμένος, με ξεκάθαρη βούληση και χωρίς απαιτήσεις. Να προσφέρει μόνον ήθελε. Έγινε λοιπόν ιερέας. Έλαμψε η μορφή του. Δίπλα του η λεπτοκαμωμένη παπαδιά του, σεμνή κι υπομονετική, ώς σήμερα, χαμογελούσε κι έλαμπαν τα γαλανά μάτια της από τη χαρά.
Ο παπα-Κώστας ο Σούρλας, έτσι λεγόταν, ανέλαβε δραστήρια την ενορία του χωριού του, αλλά βάλθηκε να κτίσει και μιαν ακόμη εκκλησιά και να την αφιερώσει στον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο, που δεν υπήρχε και ούτε υπάρχει ακόμη δεύτερη στη Μητρόπολη αυτή. Στον αγιασμό για τη θεμελίωση τοποθέτησε το «εγκαίνιο» ο αείμνηστος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Σεραφείμ. Επάνω στη μαρμάρινη πλάκα έχει γραφεί: «ΕΘΕΜΕΛΙΩΣΕΝ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΘΗΝΩΝ ΣΕΡΑΦΕΙΜ 22.7.1989».
Τον έκτισε τον ναό με χίλια βάσανα και χίλια παρακάλια, καθώς τα δικά του χρήματα δεν έφταναν. Τον τελείωσε. Τον ακούγαμε να μιλάει για το έργο του μ’ ένα αθώο καμάρι και το πρόσωπό του αστραποβολούσε. «Είμαι ο παπα-Κώστας από τα Πιτσιναίικα, καλημέρα, την ευχή του Θεού, … σας τηλεφωνώ να μοιραστώ μαζί σας τη χαρά μου. Σήμερα τελείωσα τη στέγη του ναού του Θεολόγου και δεν φαντάζεστε τον ενθουσιασμό μου!», μου είχε πει στις αρχές του 1992. Παράλληλα δεν έλειπε από το πλευρό του Μητροπολίτη του. Σε χαρά και σε λύπη τού παραστεκόταν χωρίς στιγμή να κουραστεί. Μα πιο πολύ δεν άφησε το μυστρί του. Όπου γίνονταν επισκευές, οικοδομές κι άλλες εργασίες σε μοναστήρια και ναούς της Μητροπόλεως ο παπα-Κώστας πρώτος, αγόγγυστα.
Στα εγκαίνια που τελέσθηκαν στις 8 Μαΐου 1995, ημέρα της μνήμης του Ευαγγελιστή και Ηγαπημένου Μαθητή του Χριστού, του Αγίου Ιωάννου, είπε με βαθιά συγκίνηση μεταξύ άλλων:
«Τόση δίψα είχα να μπορέσω να φτιάξω τον ναό για τη δόξα του Θεού και τόση ανακούφιση και απερίγραπτη χαρά αισθάνομαι που ο Θεός βοήθησε και έγινε ο ναός και που είναι στολίδι του χωριού μας που του έλειπε. Πριν από έξι χρόνια συζήτησα την επιθυμία μου αυτή με τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας, κ. Αλέξανδρο. Εκείνος όχι μόνο με ενεθάρρυνε, αλλά πρωτοστάτησε, βοηθώντας οικονομικά και ηθικά για το έργο αυτό, όλα τα χρόνια τούτα. Με δικά του χρήματα αγοράσαμε το οικόπεδο, με δικά του σχέδια και με δικές του φροντίδες ξεκινήσαμε μαζί την οικοδομή. Χωρίς αυτόν δεν θα είχε γίνει ο ναός». Σε άλλο σημείο ευχαρίστησε τον τότε Μητροπολίτη Ναυπάκτου, μακαριστό Νικόδημο (ο οποίος σκοτώθηκε σε λίγες ημέρες σε αυτοκινητικό ατύχημα στις 21 του ιδίου μηνός πριν προλάβει να συμπληρώσει δύο μήνες στην έδρα του), που, αν και νέος στον τόπο, είχε δείξει ενδιαφέρον για τον ναό και για την καλύτερη οργάνωση των εγκαινίων του.
Βέβαια τον παπα-Κώστα τον πονούσε η μέση του τα δύο-τρία τελευταία χρόνια κι οι πόνοι θεριεύανε αντί να λιγοστεύουν, μα είχε δουλειές. Πότε στη Θεσσαλονίκη έτρεχε για κεραμίδια, πότε στα Γιάννενα για μάρμαρα και πάντα κατάφερνε να βρίσκεται στο πλευρό του Δεσπότη του στη φτωχική και μικρή Μητρόπολη με τις μεγάλες ανάγκες και τον γλίσχρο προϋπολογισμό.
Δεν πρόλαβε να τον χαρεί τον ναό, που με όλη του την ύπαρξη όρθωσε ο παπα-Κώστας ο Σούρλας. Τον νίκησε ο καρκίνος. Τον κλάψαμε οι λίγοι που γνωρίζαμε τον αγώνα και την αφοσίωσή του στην Εκκλησία μας και στον Δεσπότη του. Τα παιδιά τού έστησαν την προτομή του σε μια γωνιά του προαυλίου όχι ως ήρωα, αλλά ως φύλακα διορισμένου από την Αγάπη του Θεού να δείχνει με τα «μειωμένα προσόντα του» στον διαβάτη το μεγαλείο του Θεού με σεμνότητα και απλότητα, που ακουμπά πιο εύκολα την ψυχή εκείνου που διψά για τον Θεό από άλλους με περισσότερα προσόντα.
Πέρασαν ένα-δύο χρόνια. Ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου, Αλέξανδρος, είχε μετατεθεί στη Μητρόπολη Μαντινείας και Κυνουρίας. Μια μέρα, περαστικός από τη Ναύπακτο, ένιωσε την ανάγκη να πάει στον τάφο του παπα-Κώστα να κάνει ένα τρισάγιο. Απόφαση της στιγμής. Χωρίς να πει σε κανέναν τίποτε, άλλαξε δρόμο και κατευθύνθηκε προς τα Πιτσιναίικα.
Μεσημέρι προχωρημένο, φτάνει στο χωριό και βρίσκει κόσμο συγκεντρωμένο μπροστά στον Ναό του Ευαγγελιστή, πίσω από το ιερό του οποίου είναι θαμμένος. Ρωτά τι συμβαίνει και του απαντούν πως τον περίμεναν. Κατάπληκτος εκείνος, αναρωτιέται πώς το ήξεραν, αφού εκείνη τη στιγμή το είχε αποφασίσει. Ο πρόεδρος του χωριού και η παπαδιά τού μαρτύρησαν με δάκρυα στα μάτια πως είχαν δει τον παππούλη στον ύπνο τους να τους λέει πως τη συγκεκριμένη ώρα ο Δεσπότης θα πάει να τον επισκεφθεί! Οι περισσότεροι που παρέστησαν στο γεγονός είναι ακόμα στη ζωή και μαρτυρούν αυτά που γράφονται!
Σε εποχή στεγνή και άνυδρη πνευματικά, που της λείπει η απλότητα, η ειλικρίνεια, η ανθρωπιά και η αγάπη, ας μου επιτρέψει ο παπα-Κώστας ο Σούρλας απ’ εκεί που βρίσκεται να τον θυμάμαι με νοσταλγία.
