Στον Πάνο Μπαΐλη
Στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας, ο Πατριάρχης Θεόδωρος εδώ και έντεκα χρόνια προσπαθεί να στηρίξει τους Χριστιανούς και να βοηθήσει τους μουσουλμάνους που κρατούν αποστάσεις από τους φανατικούς.
Παρά τον σεβασμό που δείχνει για τον άνθρωπο, σε συνέντευξή του κάνει έκκληση στην παγκόσμια κοινότητα να κινητοποιηθεί για να ξεριζώσει το λεγόμενο Ισλαμικό Κράτος από τη Μέση Ανατολή, γιατί όχι μόνον οι χριστιανοί αλλά και οι νουνεχείς μουσουλμάνοι της περιοχής θα ζουν υπό τον φόβο να βρεθούν στο σκοτάδι ενός βάρβαρου φανατισμού.
Παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ευρύτερη περιοχή ο κ. Θεόδωρος υποστηρίζει ότι το δέντρο της Ορθοδοξίας σε Αίγυπτο και Αφρική είναι αειθαλές. Χρειάζεται, ωστόσο, στελέχωση και στη στήριξη όλων εκείνων των δράσεων που αναπτύσσει.
Ο Μακαριώτατος Πάπας και Πατριάρχης της Μεγάλης Πόλεως Αλεξανδρείας, Λιβύης, Πενταπόλεως, Αιθιοπίας, πάσης γης Αιγύπτου και πάσης Αφρικής, Πατήρ Πατέρων, Ποιμήν Ποιμένων, Αρχιερεύς Αρχιερέων, τρίτος και δέκατος των Αποστόλων και κριτής της Οικουμένης, Θεόδωρος Β’ (ο πλήρης τίτλος), δεν ξεχνά και τους Έλληνες και την Ελλάδα και εύχεται να γίνει η κρίση αυτή, των δεικτών και των αξιών, η ευκαιρία να γυρίσουμε στις ρίζες της απλότητας, της αυτάρκειας, του φιλότιμου, της ανθρωπιάς.
Η Αλεξάνδρεια έχει ταυτιστεί με την πορεία του Ελληνισμού, με το Πατριαρχείο να έχει ουσιαστικό ρόλο. Σήμερα ποια είναι η κατάσταση;
Η Αλεξάνδρεια έχει γενετικά χαραγμένη στην ταυτότητά της την καταβολή του Ελληνισμού, όχι μόνο γιατί ο Αλέξανδρος τη χάραξε με αλεύρι στην άμμο, οι Πτολεμαίοι την άνδρωσαν και ο Καβάφης την ύμνησε. Επιπλέον έγινε ο τόπος όπου η ελληνική σκέψη και η αιγυπτιακή σοφία συνάντησαν την πλημμυρίδα του Χριστιανισμού που δρόσισε τις ψυχές των ανθρώπων με την προοπτική της εν Χριστώ σωτηρίας. Όσα χρόνια κι αν κυλήσουν, όσες γενιές κι αν περάσουν, οι Αλεξανδρινοί δεν λησμονούν ότι η πόλη τους υπήρξε το σημείο συνάντησης των δύο λαών με τον σημαντικότερο πολιτισμό στην ανατολική Μεσόγειο, των Αιγυπτίων και των Ελλήνων. Ο αντίκτυπος αυτής της συνάντησης συνεχίζει να αντανακλάται σε κάθε δημιουργική δράση που ανασκαλεύει το παρελθόν για να σηματοδοτήσει το παρόν και το μέλλον. Και χαιρόμαστε που το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας συμβάλλει σε αυτές τις δράσεις με τη Βιβλιοθήκη, τα Μουσεία, τους χώρους λατρείας και την εν γένει δραστηριότητά του.
Πόσο δύσκολο είναι σήμερα για σας να αναπτύξετε το έργο σας σε πνευματικό επίπεδο;
Σε πνευματικό επίπεδο δεν υπάρχει καμία δυσκολία, αφού στηριζόμαστε σε αποστολική παρακαταθήκη αιώνων, η οποία και μας εφοδιάζει πνευματικώς προκειμένου να θεραπεύσουμε τον άνθρωπο, τον απογοητευμένο από τις φρούδες υποσχέσεις του κόσμου αυτού. Δεν αντιμετωπίζουμε δυσκολίες, διότι το δέντρο της Ορθοδοξίας σε Αίγυπτο και Αφρική είναι αειθαλές και καλεί υπό την αναζωογονητική του σκιά τον άνθρωπο που λαχταρά να νοηματοδοτήσει τη ζωή του. Τα προβλήματα εστιάζονται στη στελέχωση και στη στήριξη όλων εκείνων των δράσεων που θα θέλαμε να αναλάβουμε. Θα θέλαμε περισσότερους εργάτες για να γεωργήσουν πνευματικά το αφρικανικό έδαφος και περισσότερους πόρους για να λιπάνουν πνευματικά το γεώργιο αυτό. Ωστόσο δεν απογοητευόμαστε και συνεχίζουμε, με την ελπίδα η μικρή ζύμη να πολλαπλασιαστεί με την πρόνοια του Θεού.
Πόσο κοντά σε σας και στην προσπάθειά σας είναι η Ελλάδα;
Η Ελλάδα είναι η Μητέρα Πατρίδα που δοκιμάζεται σκληρά, ωστόσο δεν λησμονά τους πρεσβευτές της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού στην ήπειρο του μέλλοντος. Μας στηρίζει στο πλαίσιο των δυνατοτήτων της και εμείς, ως αντίδωρο, σπέρνουμε στην Αφρική τον σπόρο της αγάπης για ένα έθνος που μπορεί να λοιδορείται στα παγκόσμια μέσα, ωστόσο η προσφορά του στον παγκόσμιο ιστορικό στίβο δεν μπορεί να αμαυρωθεί. Παράλληλα μας στηρίζουν, με το περίσσευμα της αγαπώσας καρδιάς τους, πολλοί ανώνυμοι πιστοί, οι οποίοι ευλαβούμενοι αντικρίζουν το θαύμα του ευαγγελισμού των εθνών να συνεχίζεται δύο χιλιετίες μετά την εντολή του Χριστού προς τους μαθητές Του να πορευθούν βαπτίζοντες τους ανθρώπους στο όνομα της Αγίας Τριάδος.
Μας στηρίζουν, με το περίσσευμα της αγαπώσας καρδιάς τους, πολλοί ανώνυμοι πιστοί, οι οποίοι ευλαβούμενοι αντικρίζουν το θαύμα του ευαγγελισμού των εθνών να συνεχίζεται
Η κατάσταση στη Μέση Ανατολή δεν είναι καλή. Ποια είναι η μεγαλύτερη απειλή για σας;
Η απειλή για όλο τον κόσμο είναι η εξάπλωση του τζιχαντισμού. Όσο η παγκόσμια κοινότητα δεν κινητοποιείται για να ξεριζώσει το λεγόμενο Ισλαμικό Κράτος από τη Μέση Ανατολή, τόσο, όχι μόνο οι χριστιανοί αλλά και οι νουνεχείς μουσουλμάνοι της περιοχής, θα ζουν υπό τον φόβο να βρεθούν στο σκοτάδι ενός βάρβαρου φανατισμού, δήθεν στο όνομα του Θεού. Βλέπετε πώς υποτιμάται η ανθρώπινη ζωή στις περιοχές που έχουν καταληφθεί από τις στρατιές των τζιχαντιστών. Βλέπετε πώς καταστρέφονται μνημεία πολιτισμού, με την Παλμύρα, την αποκαλουμένη και «Βενετία της ερήμου», να έχει ήδη ναρκοθετηθεί και να απειλείται με εξαφάνιση. Το φάσμα του τρόμου βρίσκεται στα πρόθυρα του Λιβάνου και της Μεσογείου και η τραγωδία των εκτοπισμένων προσφύγων είναι απερίγραπτη.
Πώς είναι οι σχέσεις σας με τους μουσουλμάνους αυτή την περίοδο;
Οι σχέσεις μας με τους μουσουλμάνους διακρίνονταν ανέκαθεν από αμοιβαίο σεβασμό και εκτίμηση, διότι συλλογικά προσπαθούμε για την προκοπή των χωρών, όπου συνυπάρχουμε και συμπράττουμε. Η μονοπώληση των διεθνών μέσων από τους τζιχαντιστές έχει δημιουργήσει μια διαστρέβλωση αναφορικά με τον χαρακτήρα του Ισλάμ εν γένει. Η μεγάλη πλειοψηφία των μουσουλμάνων είναι άνθρωποι μετριοπαθείς και φιλήσυχοι. Είναι όμως και πικραμένοι από την αυξανόμενη φτώχεια και τις διογκούμενες κοινωνικές ανισότητες. Σε αυτό το έδαφος ευδοκιμούν τα ζιζάνια του φανατισμού και της δυσανεξίας του διαφορετικού, δημιουργώντας συνθήκες θρησκευτικού σεκταριανισμού με αρνητικές συνέπειες για τη συνύπαρξη ανθρώπων με διαφορετικές θρησκευτικές ταυτότητες. Εξαίρεται η θρησκευτική έναντι κάθε άλλης ταυτότητας, οπότε ανοίγει η κερκόπορτα της αξιολογικής κατάταξης βάσει της πίστης του καθενός.
Η μεγάλη πλειοψηφία των μουσουλμάνων είναι άνθρωποι μετριοπαθείς και φιλήσυχοι. Είναι όμως και πικραμένοι από την αυξανόμενη φτώχεια και τις διογκούμενες κοινωνικές ανισότητες. Σε αυτό το έδαφος ευδοκιμούν τα ζιζάνια του φανατισμού και της δυσανεξίας του διαφορετικού
Πώς βλέπετε σήμερα τον ρόλο του Οικουμενικού Πατριαρχείου;
Ο ρόλος όλων των Πατριαρχείων και των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών δεν είναι άλλος από τη διατήρηση της εν Χριστώ ενότητας του ποιμνίου στην περιοχή της δικαιοδοσίας τους και από την έκφραση της εν Χριστώ αγάπης στη σχέση τους μεταξύ τους, προς διατήρησιν Μίας, της υπ’ ουρανόν Εκκλησίας του Θεού. Κουβαλούμε βαριά ιστορία στους ώμους μας και βαριά ευθύνη για τη σύγχρονη παρουσία της Ορθοδοξίας. Θα δώσουμε λόγο στον Θεό και στους ανθρώπους με μέτρο και κριτήριο αν σταθήκαμε στο ύψος των περιστάσεων, διατηρώντας την πίστη ανόθευτη, τη μαρτυρία της ελπίδας ζωντανή και την προοπτική της μεταμόρφωσης του κόσμου ορατή. Αυτό θα είναι το μέτρο και το κριτήριο, βάσει του οποίου θα ζυγιστεί και η επερχόμενη, συν Θεώ, Πανορθόδοξη Σύνοδος.
Ο ελληνικός λαός αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα. Τι θα συνιστούσατε, ως πνευματικός ηγέτης, στους Έλληνες;
Ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Δημόκριτος έλεγε ότι ενώ η ανάπτυξη των ζώων στηρίζεται στη φυσική τους κατάσταση, εκείνη των ανθρώπων στηρίζεται στη διαμόρφωση του χαρακτήρα τους. Και ο Έλληνας έχει δείξει καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης υπομονή αστείρευτη, θάρρος μοναδικό και αλληλεγγύη αξιοσημείωτη. Τώρα όμως που όλοι και όλα δοκιμάζονται, ας κρατήσουμε αυτά τα στοιχεία του χαρακτήρα μας που μας κρατούν στον χάρτη του κόσμου χιλιετίες τώρα και ας πετάξουμε μακριά τις αυταπάτες της δανεικής ευτυχίας, του εύκολου πλουτισμού και του αδιέξοδου ατομισμού. Ας γίνει η κρίση αυτή, των δεικτών και των αξιών, η ευκαιρία να γυρίσουμε στις ρίζες της απλότητας, της αυτάρκειας, του φιλότιμου, της ανθρωπιάς.
Συμφωνείτε με τη θέση του Πάπα για κοινό εορτασμό του Πάσχα;
Αν η πρώτη χιλιετία του Χριστιανισμού ήταν η χιλιετία της δόξας, που έθρεψε η ενότητα, η δεύτερη ήταν η χιλιετία της ντροπής, που γέννησε η διάσπαση. Η τρίτη χιλιετία οφείλει να είναι η χιλιετία της αναγέννησης, διότι υπαρξιακός στόχος της Εκκλησίας είναι η ενότητα. Το ποτάμι της ενότητας οφείλουν να αρδεύσουν όλοι και, υπ’ αυτό το πρίσμα, η θέση περί κοινού εορτασμού θα μπορούσε να τεθεί προς συζήτηση.
Πώς κρίνετε την απόφαση για την επέκταση του συμφώνου συμβίωσης;
Με προβληματίζει η προοπτική το σύμφωνο συμβίωσης να αποτελέσει το πρώτο βήμα στον ολισθηρό δρόμο του επαναπροσδιορισμού του θεόδοτου Μυστηρίου του γάμου. Με προβληματίζει η προοπτική ο δικαιωματισμός της εποχής μας να καταλήξει σε αποθέωση του σεξουαλικού αυτοπροσδιορισμού εις βάρος του θρησκευτικού ή κάθε άλλου αξιολογικού αυτοπροσδιορισμού. Με προβληματίζει η προοπτική ευτελισμού των ανθρωπίνων σχέσεων σε συμβόλαια συμβαλλομένων μερών και όχι προσώπων κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν Θεού.
