Του Γιώργη Μυλωνά
Την αγανάκτηση του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Άνθιμου προκάλεσε η απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου να διατηρηθεί το σύνολο της βυζαντινής Μέσης Οδού στον σταθμό «Βενιζέλος» του Μετρό Θεσσαλονίκης και, ταυτόχρονα, να παγώσουν οι εργασίες του, άγνωστο για πόσο ακόμη.
Η Μέση Οδός, που αποκαλύφθηκε από τις ανασκαφές σε μήκος 76,6 μέτρων, παράλληλα της σημερινής Εγνατίας, διατρέχει όλη την πόλη. Παλαιότερα, το Συμβούλιο προέβλεπε την απομάκρυνση των πολύτιμων ευρημάτων, προκειμένου να κατασκευαστεί ο σταθμός «Βενιζέλος» και, στη συνέχεια, την επανένταξη τους σε αυτόν ως εκθέματα, σε ποσοστό 85%. Έπειτα από νέα πρόταση του δημάρχου Γιάννη Μπουτάρη, που επιμένει στην παραμονή των αρχαίων στον σταθμό «Βενιζέλος», με γνωμοδότησή του το ΚΑΣ (15/9) αποδέχεται «την κατά χώραν διατήρηση των αρχαιοτήτων». Το Συμβούλιο, παράλληλα, απορρίπτει την πρόταση του δήμου ως προς την ανάδειξη του συνόλου, καλώντας τον να συντάξει νέα αρχιτεκτονική μελέτη με τη συνεργασία του υπουργείου Πολιτισμού και της Αττικό Μετρό, που σημαίνει νέα πολυετή καθυστέρηση.
«Να τελειώσει, επιτέλους, το μετρό!», δηλώνει στην «Κιβωτό της Ορθοδοξίας» ο κ. Άνθιμος, που δεν κρύβει την αγωνία του για το μέλλον του πολύπαθου έργου. «Δεν μας έφτανε η κρίση, έχουμε κι αυτήν τη χρονοβόρα διαδικασία, που έχει καταστρέψει την καρδιά της Θεσσαλονίκης με τρόπο αληθινά ανεπανόρθωτο! Δεν το κατανοώ, δεν το δέχομαι, γιατί έχουμε τη μουσειολογική εμπειρία της ασφαλούς μεταφοράς και της σωστής έκθεσης των αρχαιοτήτων», συμπληρώνει ο μητροπολίτης, που συμφωνεί με την απομάκρυνση των αρχαίων και την ανάδειξή τους σε κάποιο μουσείο.
Τα εργοτάξια, που στέκουν ως κουφάρια στο πληγωμένο κέντρο της πόλης, εκτός από την κυκλοφοριακή ταλαιπωρία και το κλείσιμο των καταστημάτων, εγκυμονούν κινδύνους για τη δημόσια υγεία, αφού θα αρχίσουν να σκουριάζουν οι λαμαρίνες που μπήκαν μόλις για έναν χρόνο. Μάλιστα, τίθεται ζήτημα προστασίας των ίδιων των αρχαιοτήτων, που παραμένουν στο έλεος της υγρασίας και των βροχοπτώσεων, λόγω των καθυστερήσεων.
Πολλοί είναι, μάλιστα, αυτοί που επισημαίνουν τον κίνδυνο να απενταχθεί το έργο από την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, λόγω διατάραξης της σχέσης κόστους-οφέλους και να ζητηθεί από την Ελλάδα να επιστρέψει τους κοινοτικούς πόρους, που διατέθηκαν έως τώρα.
Απομένει να δούμε τι θα πράξει ο νέος υπουργός Πολιτισμού, κ. Αριστείδης Μπαλτάς, καθώς ο γρίφος της Μέσης Οδού καθορίζει το μέλλον σε ένα από τα πλέον σημαντικά σύγχρονα έργα της συμπρωτεύουσας.
Δρόμος του Βυζαντίου
Η βυζαντινή μέση οδός ήταν ένας πλατύς εμπορικός δρόμος που έφθανε στα 6 μέτρα, με κάποια αυξομείωση μέσα στους αιώνες, ανάλογα με τις… επεκτατικές διαθέσεις των καταστηματαρχών, που έκλεβαν κατά καιρούς λίγα έως πολλά εκατοστά. Στις πλευρές του, πάντως, υπήρχαν στενά πεζοδρόμια, ενώ η κατασκευή του είχε γίνει κυρίως από πέτρες και κεραμίδια. Εντοπίστηκαν πολλές φάσεις ανακατασκευής της οδού, καθώς η σπουδαιότητά της επέβαλλε τη διαρκή συντήρησή της. Στενά δρομάκια, εξάλλου, που όριζαν οικοδομικά τετράγωνα, κατέληγαν σε αυτό τον κεντρικό δρόμο και εκεί ανάμεσα βρίσκονταν μικρά μαγαζιά, εργαστήρια καθώς και κατοικίες.
Δύο υπόγειοι καμαροσκεπείς χώροι, στιβαρής κατασκευής και με κλίμακες καθόδου που εντοπίσθηκαν στο άκρον της ανασκαφής, θεωρούνται ως τμήματα ενός δικτύου κατασκευών υδραυλικού χαρακτήρα, το οποίο συνεχίζεται και κάτω από τις οικοδομές της περιοχής. Οι αρχαιολόγοι σημειώνουν πως πρόκειται για μοναδικά ευρήματα και δείγματα αστικού σχεδιασμού του Βυζαντίου, που δεν υπάρχουν πουθενά αλλού στον κόσμο!
