Του Αλεξάνδρου Π. Κωστάρα
Ομότιμου Καθηγητή Νομικής Σχολής Πανεπισημίου Θράκης
Οταν μιλάει κάποιος για «Οδύσσεια», φέρνει πάντα στο μυαλό του το αριστούργημα του Ομήρου, το οποίο μας περιγράφει την πολύχρονη περιπλάνηση του Βασιλιά της Ιθάκης Οδυσσέα κατά την επιστροφή του στην πατρίδα μετά την άλωση και την καταστροφή της Τροίας, που οφείλεται στη δική του πανουργία να εισέλθουν οι επιδρομείς Αχαιοί εντός των τειχών δια του «Δούρειου Ιππου», του δήθεν αφιερώματος στην Αθηνά. Γι’ αυτό και ο Ομηρος αποκαλεί τον Οδυσσέα «πολύτροπο», δηλ. πολυμήχανο. Φαίνεται ότι η επινόηση του να παίξει με την ευλάβεια των ανθρώπων απέναντι στους θεούς, η ιδέα του δηλ. να καπηλευτεί το θρησκευτικό συναίσθημα των πιστών Τρώων, για να επιτευχθεί το στρατηγικό σχέδιο της άλλως απόρθητης Τροίας, υπήρξε αιτία όλων των δεινών που συνόδευσαν το ταξίδι της επιστροφής του στην Ιθάκη.
Επρεπε λοιπόν ο Οδυσσέας, για να μπορέσει να ικανοποιήσει τον νόστο του γυρισμού στο Βασίλειό του, να εξαγοράσει την «κατάρα» των θεών με πολλά βάσανα και πολλές δοκιμασίες στο ταξίδι της επιστροφής του. Να αντισταθεί πολλές φορές στην ορμή των ανέμων, που ελευθερώθηκαν από τον «ασκό» του Αιόλου». Να ξεφύγει, πάλι με τέχνασμα, από τη χώρα του Κύκλωπα, που για να τα καταφέρει αναγκάστηκε να τον τυφλώσει. Να παλέψει σκληρά και για αυτό με την οργή του Ποσειδώνα που φουρτούνιαζε κάθε τόσο με τεράστια κύματα τη θάλασσα, για να βουλιάξει το καράβι του. Να γλιτώσει από τους ανθρωποφάγους Λαιστρυγόνες, αλλά και να αποτρέψει τους συντρόφους του να γευθούν το «φρούτο της λησμονιάς», που προσέφεραν στους επισκέπτες τους οι Λωτοφάγοι. Να μην αφήσει να τον πλανέψουν οι Σειρήνες ούτε να τον αλλοτριώσει το «ραβδί της Κίρκης». Να μην ενδώσει στα θέλγητρα της Καλυψούς ή της Ναυσικάς. Και τέλος να ανακτήσει την εξουσία του σκοτώνοντας τους «Μνηστήρες» που την σφετερίζοντο με την αυθαίρετη εγκατάστασή τους στο παλάτι του και την πίεση τους προς την σύζυγό του Πηνελόπη να δεχθεί να παντρευτεί ένα από αυτούς.
Εκτοτε η Ιθάκη έγινε σύμβολο. Νησί που ταυτίζεται με όσους έχουν στόχους στη ζωή τους. Η «Οδύσσεια» θυμίζει απλά σε όλους αυτούς, από πού πρέπει να περάσουν, για να φτάσουν στον στόχο τους. Στην «Ιθάκη» τους.
Μια ανάλογη περιπλάνηση με εκείνη του Οδυσσέα αναγκάστηκε να βιώσει αυτήν την εποχή ο Ελληνικός Λαός εξ αιτίας της αναίδειας που έδειξε στη διαχείριση του χρήματος. Χωρίς να παράγει δικό του πλούτο, δέχθηκε να ζει με δανεικά χρήματα άλλων διαμορφώνοντας μια επίπλαστη ευμάρεια. Δάνεια για την αγορά σπιτιών και οικοπέδων. Για τις διακοπές και τις γιορτές. Δάνεια για την αγορά αυτοκινήτων, ώστε κάθε μέλος της οικογένειας να έχει το δικό του αυτοκίνητο. Και να είναι ο ψευτο-νεόπλουτος Ελληνας μέσα σε όλα. Ολα μονά-ζυγά δικά. Και σαν να μη έφτανε αυτό, για να ολοκληρώσει την απληστία του, άρχισε να «τρώει» τις «σάρκες» των παιδιών και των εγγονών του βγαίνοντας σε πρόωρη σύνταξη ύστερα από 15 χρόνια εργασίας, όχι για να απολαύσει τη ζωή του συνταξιούχου στην ηλικία των 30 ή 35 ετών, αλλά για να κάνει μια δεύτερη δουλειά δική του, ώστε να εσοδεύει τελικά περισσότερα, αφού στο μεταξύ είχε εισπράξει κανονικά το εφάπαξ και τη μειωμένη σύνταξή του! Αυτές ήσαν οι παροχές αφασίας του πελατειακού κράτους, που το είχε διαμορφώσει και το συντηρούσε ο ίδιος. Και αυτές τις παροχές εισέπραττε, χωρίς ποτέ να αναλογιστεί κανείς, ποιός και πότε θα πληρώσει τον λογαρισμό, που διαρκώς μεγάλωνε. Ωσπου ήρθε το κραχ. Ηταν αναμενόμενο για όσους κοιτούσαν τις εξελίξεις με το μυαλό της λογικής, ότι το «απόστημα» της υπερχρέωσης και της υπερκατανάλωσης σύντομα θα «έσπαζε». Και στο «πυώδες» περιεχόμενό του θα «πνίγονταν» τελικά όχι μόνον αυτοί που το δημιούργησαν, αλλά και εκείνοι που δεν έφταιγαν: οι απόγονοι των υπατίων.
Για να βγει από την οικονομική κρίση, στην οποία με δική του υπαιτιότητα «βυθίστηκε» ο Ελληνικός Λαός, έπρεπε να περιπλανηθεί και αυτός, σαν τον Οδυσσέα, στην «Οδύσεια» των Μνημονίων, που του επέβαλαν οι εταίροι-δανειστές. Να ταλαιπωρηθεί πολύ, να στερηθεί και να υποφέρει. Αυτό είναι το τίμημα της αλαζονείας. Οποιος φουσκώνει από έπαρση πως είναι τάχα σπουδαίος, πρέπει να πέσει πολύ χαμηλά, για να μπορέσει να μετρήσει μόνος του την απόσταση από το ύψος στο βάθος. Να συρθεί στο έσχατο σημείο του εξευτελισμού και της ταπείωσης, για να συναισθανθεί το μέγεθος της κουφότητός του. Πόσο απλά και παραστατικά μας το λέει αυτό ο Ιησούς Χριστός, όταν τονίζει ότι «ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται». Δεν έχουμε τραγική επιβεβαίωση της σχετικής ρήσης του Κυρίου στον Ελληνικό Λαό της εποχής μας; Εν πάση περιπτώσει στη σημερινή μας «Οδύσεια» των Μνημονίων είδαμε όλοι οι Ελληνες για οκτώ χρόνια -όσα ήσαν περίπου και τα χρόνια της περιπλάνησης του Οδυσσέα- να ζωντανεύουν μπροστά μας όλοι εκείνοι οι εφιάλτες, με τους οποίους πάλεψε, για να τους αποφύγει και ο Βασιλιάς της Ιθάκης. Προ παντός οι «Κύκλωπες» που εμφανίζονται σήμερα με τη μορφή των τεράστιων οικονομικών τραστ και μπορούν να σε συνθλίψουν. Οι «Λαιστρυγόνες» που εξακολουθούν τώρα, ως τοκογλύφοι δανειστές πια, να «πίνουν» αίμα και να «τρώνε» ανθρώπινες σάρκες. Και βέβαια οι «Κίρκες» και οι «Λωτοφάγοι» που επωφελούμενοι από την περιπλάνηση του Ελληνικού Λαού προσπαθούν να τον αλλοτριώσουν ή να τον κάνουν να ξεχάσει εντελώς, ποιός είναι, ώστε να μπορούν να τον εκμεταλλεύονται, όπως αυτοί θέλουν.
Πρόσφατα βγήκαμε τυπικά από τα Μνημόνια υπό την έννοια ότι δεν θα αντλούμε πια χρήματα από τους δανειστές, για να χρηματοδοτούμε τις ανάγκες της οικονομίας μας, αλλά θα τα δανειζόμαστε από τις αγορές. Η έξοδος όμως αυτή δεν σημαίνει και ουσιαστική απελευθέρωση από τις δεσμεύσεις των Μνημονίων, τις οποίες έχουμε αναλάβει έναντι των δανειστών. Ορισμένες από τις υποχρεώσεις μας αυτές θα συνεχίσουν να μας ταλαιπωρούν, δυστυχώς, για 50 ακόμη χρόνια, ενώ τα χρέη μας από τα σχετικά δάνεια, για τα οποία υπεγράφησαν τα αντίστοιχα Μνημόνια, θα αποσβεστούν μετά από 100 χρόνια!
Από την άποψη αυτή δεν γίνονται αντιληπτά τα πανηγύρια των κυβερνώντων για τη δήθεν «καθαρή» έξοδο της Ελλάδος από τα Μνημόνια. «Καθαρή» έξοδος σημαίνει απαλλαγή από κάθε υποχρέωση που σε βαρύνει. Τότε μπορεί να μιλάει κάποιος για το τέλος της «Οδύσσειας» των Μνημονίων. Στην «Ιθάκη», που σηματοδοτεί τη λήξη κάθε «Οδύσσειας», φτάνει κάποιος μόνον όταν έχει αφήσει πίσω του τους Κύκλωπες, τις Κίρκες και τους Λαιστρυγόνες. Αλλιώς, όταν όλους αυτούς τους κουβαλάει μαζί του, η απόβασή του στο νησί του Οδυσσέα, όπως κι αν γίνεται, με ή χωρίς φανφάρες και τυμπανοκρουσίες, είναι ψευδαίσθηση, φενάκη. Και οι επιτηδευμένοι πανηγυρισμοί του για την δήθεν άφιξή του επιτέλους στην «Ιθάκη» συνιστούν θεατρινισμούς, στους οποίους έχει ιδιαίτερες επιδόσεις η κυβερνώσα «αριστερά του τίποτα».
