Toυ Σταύρου Γουλούλη
Δρος Βυζαντινής Τέχνης
Η πολιτική είναι «ιερή» υπόθεση, αλλά ενίοτε αντικρούει την ιερότητα, το Ιερό. Στον χώρο της δικής μας Ανατολής η ιερή πολιτική δεν ταυτίζεται ακριβώς με τη θρησκεία, όπως έγινε στο αραβικό χαλιφάτο εξ αρχής και στο Βατικανό κάτω από ειδικές συνθήκες. Ο Μέγας Κωνσταντίνος με τη νομιμοποίηση της Εκκλησίας δημιούργησε δύο πυλώνες, θεωρώντας τον αυτοκράτορα «Επίσκοπο των Εκτός» (Ευσέβιος, Βίος Κωνσταντίνου, IV.24) -υπήρξε μεγάλη ιστορία για την ερμηνεία του όρου- δηλαδή σαν να αναγνώριζε άλλον «επίσκοπο των Εντός» της Εκκλησίας. Αναδύεται μία ολότητα, δύο κύκλοι όπου ο ένας περιβάλλει τον άλλον, ο «Eντός» και ο «Eκτός», ο φθαρτός μεταβαλλόμενος κόσμος και το άφθαρτο Ιερό. Το μοντέλο αυτό περίπου εφαρμόζεται στην εθνολογία, ο διαχωρισμός του κόσμου σε ιερό (εντός) και «βέβηλο» (εκτός). Ο «βέβηλος» κόσμος είναι αυτός που είναι, χώρος ανάγκης, ανταποδόσεων. Κι ο ιερός κόσμος είναι πραγματικός αλλά και ιδανικός. Εδώ μένουν «εκτός» όπλα, μάχες, εναντιώσεις. Οι άνθρωποι καταθέτουν, όπως τα υποδήματα στα τεμένη (δεν συμβαίνει μόνον στα ισλαμικά) τις μέριμνες, ερχόμενοι με όσο το δυνατόν περιορισμένη ατομικότητα για να βελτιώσουν τη συλλογικότητα, συνύπαρξη. Είναι μία εγγενής ψυχολογική-τελετουργική γλώσσα σε όλους τους ανθρώπους, εφόσον είναι κοινή η πίστη στο θείον.
Εάν ελάμβανε τα παραπάνω υπόψη ο υπουργός Εξωτερικών κ. Ν.Κοτζιάς, αφού δεν μπορούμε να τον υποχρεώσουμε να συμπεριλάβει ότι υπάρχει Θεός, δεν θα έκανε τη βέβηλη επέμβαση σε έναν ιερό τόπο της ελληνικής ιστορίας, τη σχέση Ελλάδος-Ρωσίας, στον βαθμό που εκπροσωπεί τον ομόδοξο ρωσικό λαό. Μια σχέση ιερή, εξού και ο αλληλοσεβασμός που ισχύει εδώ και αιώνες στους δύο λαούς. Με τον δυτικό κόσμο έχουμε σχέσεις οικονομικές, στρατηγικές, κοκ, μορφωτικές λόγω ελληνικού πολιτισμού, αλλά όχι θρησκευτικές -στο επίπεδο της Κοινωνίας. Δεν είναι ορθόδοξοι κι αν είναι Χριστιανοί δεν τους βαπτίσαμε εμείς. Με τους Σλάβους ισχύει το αντίστροφο. Προσβλέπουν σε μας, επειδή τους εισαγάγαμε στον Χριστιανισμό και τον πολιτισμό του. Αυτή τη σχέση τελικά ένα κομμάτι του κυβερνώντος κόμματος απέδειξε ότι βλέπει με βαθειά αντιπνευματική τακτική, όθεν και αντιρωσική. Χωρίς να γνωστοποιήσει τεκμήρια, να δώσει να καταλάβει ο Ελληνας τι συνέβη. Σίγουρα εκνεύρισε το τμήμα αυτό η καθολική αντίθεση λαού και ειδημόνων στο σχέδιό του κ. Κοτζιά για λύση του Μακεδονικού, θέμα για το οποίο έφτασαν να ρίξουν λάσπη σε αρχιερείς πρωτίστως της Β. Ελλάδος. Πολλοί στον χώρο της Εκκλησίας έχουν σχέσεις με τη ρωσική Εκκλησία. Δεν σημαίνει όμως ότι όλοι αυτοί είναι πράκτορες της Ρωσίας, όπως και εκκλησιαστικοί της Ρωσίας πράκτορες της Ελλάδος. Προφανώς δεν το νιώθει, αλλά διαλύει μια σχέση πνευματικής μητέρας και θυγατρός…
Δεν είμαστε σε εμπόλεμη κατάσταση με τη Ρωσία, η οποία σε πλείστα θέματα πάντα υποστήριζε σωφρόνως Ελλάδα-Κύπρο στα δίκαιά τους. Τέλεια χώρα δεν είναι, αλλά βάζει κάποιους κανόνες διεθνούς ισορροπίας εκεί που η Δύση κάνει ότι δεν καταλαβαίνει. Η Ρωσία παλαιά αυτοκρατορική δύναμη, όπως και η Σοβιετική Ενωση, γνωρίζει να καλλιεργεί ισορροπίες με όλους τους λαούς, ξέρει τα όριά της, αλλά φυσικά συγκεντρώνει τους δικούς της φίλους. Σήμερα έχει πλείστες πολιτικές διαφορές με τη Δύση, στην οποία είμαστε ενταγμένοι, και καλά κάνουμε, αλλά οι δύο λαοί βλέπουμε τα κοινά μας σημεία, την Ορθόδοξη πίστη και παράδοση. Και προχωράμε. Υπάρχουν και πιο λογικοί τρόποι να δείξει μια κυβέρνηση σε μια άλλη ότι ξεπέρασε κάποια όρια. Γιατί δεν έγινε κάτι ανάλογο για τους Τούρκους που δεκαετίες αλωνίζουν.
Η επιθετική (δηλ.βέβηλη) επέμβαση του κ. Κοτζιά στην ελληνο-ρωσική ιστορική παράδοση τον μειώνει, διότι σε αντίθεση με άλλους, αυτός γνωρίζει ιστορία και πολιτική διαχρονικώς και παγκοσμίως. Δεν διαθέτει όμως ένα βασικό, δεν έχει αίσθηση ιερότητος. Πλείστοι τέτοιοι ακαδημαϊκοί, χάνοντας από τα πολλά γράμματα τον κοινό νου, πέρασαν στην πολιτική μας ως ταύροι σε υαλοπωλείο. Αρκεί μία σύγκριση με το ΚΚΕ που σήμερα σέβεται όσους από τον χώρο της Εκκλησίας εργάζονται με κοινωνικό ενδιαφέρον υπέρ των απλών ανθρώπων.
Η κοινή γνώμη πήρε αντίθετα την ενέργεια του κ. Κοτζιά, ότι ενήργησε ως «εντολοδόχος», μία κακή λέξη-επίθετο στην Ελλάδα. Εχασε κάθε σεβασμό από την Αντιπολίτευση.
Η πνευματική σχέση που υπάρχει μεταξύ λαών δεν πετιέται στα άχρηστα, αλλά είναι εν δυνάμει κεφάλαιο για λύση των όποιων «βέβηλων» (βιοτικών) προβλημάτων. Η Ελλάδα είναι μεγάλη δύναμη στο πνεύμα, όχι στο στρέμμα, οπότε ανάλογα σταθμίζει το μπόι της σε μεγάλες δυνάμεις από τις οποίες εξαρτάται στα κοσμικά. Είμαστε κοντά στον λαό της Ρωσίας, με την ηγεσία ο δικό μας λαός δεν μπορεί να ασχοληθεί.
Νομίζω όποιοι Ορθόδοξοι έρχονται στην Ελλάδα, πολύ περισσότερο αν η χώρα τους είναι Ορθόδοξη, πρέπει να έχουν ιδιαίτερη θέση, και ιερή φιλία τέτοια που να μην διαταράσσεται από διάφορες πολιτικές αδυναμίες. Μην τρελαθούμε, δεν κινδυνεύουμε από Ορθόδοξους λαούς. Δεν θα τους αφήνουμε να κάνουν ό,τι θέλουν, αλλά ας δούμε τα θετικά.
