Του Δρος Θεολογίας, Αρχιμ. Ιακώβου Κανάκη στην “Κιβωτό της Ορθοδοξίας”
Οι Ψαλμοί του Δαβίδ είναι συλλογή θεόπνευστων ποιημάτων, που οι Ισραηλίτες συνέθεσαν για να δοξολογούν τον Θεό. Ο πιο γνωστός ποιητής τους, μεταξύ άλλων, είναι ο βασιλιάς Δαβίδ. Αυτή η σπουδαία θρησκευτική και πολιτική προσωπικότητα, αναλαμβάνοντας την ευθύνη των λαθών του, ζήτησε μέσω του ποιητικού του έργου το έλεος και την συγχώρεση από τον Θεό. Ειδικά ο 50ος Ψαλμός, αποτελεί το χαρακτηριστικότερο είδος ψαλμού μετανοίας. Είναι οι Ψαλμοί αυτοί που καταγράφουν την συντριβή του ανθρώπου όταν κατανοήσει την λανθασμένη πορεία που πήρε στην ζωή του, αλλά και την δυνατότητα να κάνει μια νέα αρχή. Αυτά τα δυνατά συναισθήματα και βιώματα καταγράφονται μέσα στα ιερά αυτά κείμενα, τα οποία ήταν επενδυμένα με μουσική, «εν ψαλτηρίω και κιθάρα».
Επειδή, όπως είπαμε, πρόκειται για θεόπνευστα κείμενα, το περιεχόμενό τους είναι πάντοτε επίκαιρο και τα μηνύματα που μας δίνουν διαχρονικά. Αυτό παρατηρούμε και στον 3ο Ψαλμό. Από την ερμηνευτική ανάλυση του κειμένου, γίνεται φανερό ότι ο άνθρωπος όταν πράγματι εμπιστευθεί τον Χριστό μπορεί να νιώσει την πραγματική χαρά, αλλά και την ασφάλεια που χρειάζεται μέσα στο συνεχές μεταβαλλόμενο περιβάλλον του. Μάλιστα, ο Ψαλμός αναφέρει ότι όποιος πραγματικά εμπιστευθεί τον Θεό, δεν έχει μέσα του ταραχή, αλλά κατακλύζει την ψυχή του μια θεϊκή ειρήνη.
Συχνά, όπως βλέπουμε στον 2ο στίχο του Ψαλμού ο ποιητής νιώθει μια απαξίωση εκ μέρους των άλλων, επειδή εμπιστεύεται την ζωή του στον Θεό. Ειρωνικά του μιλούν και τον εμπαίζουν, λέγοντάς του ότι δεν πρόκειται να τον βοηθήσει ο Θεός του. Χαρακτηριστικά αναφέρεται στον 8ο στίχο ότι η έχθρα που του επιδεικνύουν δεν έχει κάποια σοβαρή αιτία. Ασφαλώς, τον ειρωνεύονται και ο ποιητής υπομένει όλη αυτήν την κατάσταση με καρτερικότητα και πίστη. Εμπιστεύεται τον Θεό και ελπίζει βαθιά ότι θα τον προστατέψει και θα τον υπερασπιστεί. Στον 5ο στίχο ο ποιητής λέει ότι σήκωσε το κεφάλι του ψηλά, προς τον Θεό και με την φωνή του δυνατά τού μίλησε. Θυμάται ότι η προηγούμενη νύχτα που πέρασε ήταν δύσκολη γι’ αυτόν. Κάποια μεγάλη δυσκολία είχε. Πράγματι, συχνά ο άνθρωπος το βράδυ, τότε που σταματούν οι βιοτικές μέριμνες και ο καθένας αποσύρεται να ξεκουραστεί, τότε ο άνθρωπος βρίσκεται μπροστά στους φόβους και τις δυσκολίες του μόνος. Αναμετράται με τον ίδιο του τον εαυτό. Νιώθει ότι τα προβλήματα τον κυκλώνουν και τον δυσκολεύουν περισσότερο. Εκείνες τις ώρες η βοήθεια του Θεού είναι σημαντική. Ο Θεός δυναμώνει τον άνθρωπο που τον επικαλείται και του δείχνει την παρουσία του. Νιώθει ο πιστός ότι δεν είναι μόνος του και αισθάνεται βαθιά μέσα του αυτήν την παρουσία. Δεν είναι μια ψευδαίσθηση. Έτσι, τότε, η μοναξιά δεν υπάρχει, αλλά αντίθετα γίνεται μια δημιουργική μοναξιά, που δεν είναι σκοτεινή, αλλά λευκή και φωτεινή. Και, τις περισσότερες φορές, αυτή η νέα κατάσταση της θείας παρηγορίας και συνοιδοιπορίας γης και Ουρανού διατηρείται ανάλογα με την ποιότητα της πνευματικης ζωής του πιστού, κατά πόσον, δηλαδή, ο άνθρωπος θέλει και επιθυμεί να “κρατήσει” την παρουσία του Θεού στη ζωή του.
Στον 8Ο στίχο ο ποιητής μάς θυμίζει ότι βρισκόμαστε στα χρόνια πριν την έλευση του Χριστού και αυτό γιατί, ενώ ο ποιητής είναι πιστός, ενώ έχει καταφυγή του τον Θεό, εύχεται για την τιμωρία των εχθρών του. Είναι πράγματι, μια συμπεριφορά που μοιάζει «πτωτική» και δεν έχει την αγάπη που ο Χριστός δίδαξε με την Ενανθρώπησή του. Όμως, αυτό το «μάθημα» είναι υψηλό και δεν μπορούσε να το υπηρετήσει ο μεταπτωτικός άνθρωπος. Σιγά-σιγά θα μπορεί να υψώνεται ο πεσμένος άνθρωπος. Όπως ένα μικρό παιδί δεν μπορεί να τραφεί αμέσως με στερεά τροφή, έτσι και ο ποιητής μπορεί να φθάσει μέχρι σε ένα σημείο, να εφαρμόσει τον Μωσαϊκό Νόμο, το «οφθαλμός αντί οφθαλμού». Αυτή όμως είναι μια σημαντική βάση για την εποχή εκείνη. Σταδιακά, θα φθάσουμε στην αγάπη προς του εχθρούς, την οποία ο Χριστός «παρέδωσε» από τον Σταυρό του. Μια αγάπη που αθόρυβα, αλλά ουσιαστικά, μεταμορφώνει τον άνθρωπο σε ουράνιο και “κεχαριτωμένο” και τον μεταποιεί χαρισματικά σε άνθρωπο του Θεού και μύστη θείων και αρρήτων εμπειριών.
Πηγή: Κιβωτός της Ορθοδοξίας
