Του Σεβ. Μητροπολίτου Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ
Θα παρουσιάσουμε τις προτροπές του αποστόλου Παύλου στον Επίσκοπο Εφέσου απόστολο Τιμόθεο, σύμφωνα με τις οποίες ο Ποιμένας οφείλει να αποτελεί υπόδειγμα χριστιανικής ζωής, ώστε οι πιστοί να ενθαρρύνονται στον πνευματικό αγώνα τους. Ο Ποιμένας που εξαγγέλλει το θέλημα του Θεού οφείλει να είναι το «έμψυχο ευαγγέλιο». Με την ζωή του πρέπει να επιβεβαιώνει το κήρυγμά του.
Ο ποιμένας το «έμψυχο ευαγγέλιο»
Μεταξύ των καθηκόντων του Επισκόπου Εφέσου Τιμοθέου, όπως τα αντιλαμβάνεται και τα συνιστά σ’ αυτόν ο απόστολος Παύλος, συμπεριλαμβάνεται και το καθήκον του καλού παραδείγματος, όπως του γράφει: «Τύπος γινου των πιστών εν λόγω, εν αναστροφή, εν αγάπη, εν πνεύματι, εν πίστει, εν αγνεία, έως έρχομαι πρόσεχε τη αναγνώσει, τη παρακλήσει, τη διδασκαλία » (Α΄ Προς Τιμόθεον δ΄, 11-13). Ποια πραγματικώς αξία και σημασία έχει το καθήκον τούτο και πόση ευεργετική ή καταστρεπτική επίδραση ασκεί στις ψυχές το καλό ή κακό παράδειγμα των μεγαλυτέρων και μάλιστα των πνευματικών ηγετών είναι σ’ όλους φανερό. Ως εκ τούτου, το θέμα είναι πολύ σοβαρό και οφείλουμε να το προσέξουμε όλοι μας. Ο απόστολος Παύλος δεν συνιστά μόνο, αλλά προσφέρει και τα στοιχεία, τα οποία συνθέτουν το καλό παράδειγμα.
«Εν λόγω»
Το πρώτο στοιχείο του καλού παραδείγματος είναι η προσοχή στους λόγους, στην γλώσσα, στις εκφράσεις, στις συζητήσεις μας. Ο άγιος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος τονίζει «ει τις εν λόγω ου πταίει, ούτος τέλειος ανήρ, δυνατός χαλιναγωγήσαι και όλον το σώμα» και συνεχίζει με παραδείγματα να αποδεικνύει τα ολέθρια αποτελέσματα από την αχαλίνωτη γλώσσα (Ιακώβου γ΄, 2). Ποιος αμφιβάλλει ότι τα περισσότερα λάθη και σφάλματα στην ζωή έχουν ως αιτία την γλώσσα; Ας αναφέρουμε μερικά εξ αυτών: αργολογία, φλυαρία, κατάκριση, δυσφήμηση, συκοφαντία, κολακεία, ψεύδος, ψευδομαρτυρία, ύβρις, βλασφημία, όλα με την γλώσσα εξωτερικεύονται και εκφράζονται. Χρειάζεται άραγε να τονισθεί πόσο κακό παράδειγμα προκαλούν; Μπορούμε όμως με την γλώσσα μας να δημιουργήσουμε και το καλό παράδειγμα, αρκεί να την χρησιμοποιούμε για την προσευχή, την λατρεία, τους ύμνους, την ευχαριστία, την αλήθεια, τον έπαινο, την παρηγορία, την παραμυθία, την οικοδομή, την συμβουλή, το κήρυγμα, την εξομολόγηση. Ως Ποιμένες του λαού του Θεού και Διδάσκαλοι της ευσέβειας και της κατά Θεόν ζωής ας γίνουμε, λοιπόν, τύποι και παράδειγμα «εν λόγω».
«Εν αναστροφή» και «εν βίω και πολιτεία»
Το δεύτερο στοιχείο του καλού παραδείγματος, είναι η καλή αναστροφή, ο ενάρετος βίος και πολιτεία μας. Και στο σημείο αυτό είναι ανάγκη πολύ να προσέξουμε. Η καθημερινή εντός και εκτός της οικογένειάς μας συμπεριφορά και δράση μας, οι λόγοι και τα έργα μας, τα πρόσωπα των συναναστροφών μας, ο τρόπος εφαρμογής των ηθικών και θρησκευτικών καθηκόντων μας, η συμμετοχή μας στις διάφορες κοινωνικές και εορταστικές εκδηλώσεις, η όλη εξωτερική έκφραση και εμφάνισή μας, εάν δεν είναι σύμφωνα με τις ηθικές και πνευματικές αρχές του ευαγγελίου και καρποί της πίστεως και εκδηλώσεις συνέσεως και φρονήσεως, μπορούν να αποτελέσουν κάκιστο παράδειγμα και να ασκήσουν ολέθρια επίδραση στις ψυχές των συνανθρώπων μας, και μάλιστα από αυτούς τους απλοϊκότερους. Ο ποιμένας οδηγεί τις ψυχές στον Χριστό και με τους λόγους του και με την ζωή του. Παρακολουθείται επιμελώς σ’ όλες τις εκδηλώσεις της καθημερινής αναστροφής ο άρχοντας, ο δάσκαλος, ο γονέας, ο κληρικός, ο κάθε χριστιανός και επιδρά στην ψυχή του πλησίον. Καλούμαστε για αυτό να έχουμε «την αναστροφήν ημών καλήν εν τοις έθνεσιν» (Α΄ Πέτρου β΄, 12) και να γίνουμε «κατά τον καλέσαντα ημάς άγιον και ημείς αυτοί άγιοι εν πάση αναστροφή» (Α΄ Πέτρου α΄, 15).
«Εν αγάπη»
Η αγάπη ιδιαιτέρως χρωματίζει και ζωντανεύει το καλό παράδειγμα. Ουδεμία ηθική, θρησκευτική και κοινωνική εκδήλωση, δράση και αρετή μας έχει αξία άνευ αγάπης. Ο τρόπος, τα όρια, η ένταση, η ποιότητα, οι εκδηλώσεις, τα ευαγγελικά γνωρίσματα της αγάπης, ιδιαιτέρως πρέπει να προσεχθούν. Ο σεβασμός λ.χ. της ζωής, της τιμής, της αξιοπρεπείας, της οικογενείας, η συμπόνοια, η φιλανθρωπία, η γλυκύτητα της συμπεριφοράς, η ελεημοσύνη και η συγγνώμη, γνήσιοι όλοι καρποί της χριστιανικής αγάπης, συνιστούν το άριστο παράδειγμα, όπως ακριβώς η κακότητα, ο φθόνος, η χαιρεκακία, η συκοφαντία κ.λπ., καρποί της τέλειας απουσίας της αγάπης, συνιστούν το χείριστο παράδειγμα. Χριστιανός και μάλιστα πνευματικός ηγέτης, χωρίς χριστιανική αγάπη «είναι χαλκός ηχών ή κύμβαλον αλαλάζον» (Α΄ προς Κορινθίους ιγ΄, 1), αρνητικό στοιχείο, επικίνδυνη εστία μολύνσεως. Ο Κύριος επεσήμανε στους Μαθητές Του «εν τούτω πάντες γνώσονται ότι εμοί μαθηταί εστε εάν αγάπη έχητε εν αλλήλοις» (Ιωάννου ιγ΄, 35).
Πηγή: Κιβωτός της Ορθοδοξίας
