Γράφει ο Σταύρος Γουλούλης

Δρος Βυζαντινής Τέχνης

Στα Μελισσιάτικα, ένα πηλιορείτικο χωριό-πανόραμα πάνω από Βόλο και Παγασητικό, ήταν χώρος που άπλωναν κάποτε τα μελίσσια τους Βολιώτες περίοικοι. Εδώ κτίσθηκε κάπου 25 χρόνια πριν, επί αρχιερατείας του μακαριστού αρχιεπισκόπου Αθηνών Χριστοδούλου, του από Δημητριάδος, η έδρα της Μητροπόλεως του Δημητριάδος-Βόλου, η οποία στεγάζει και την Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών. Τη διευθύνει ο Δρ. θεολόγος κ. Παντελής Καλαϊτζίδης με ομάδα ακαδημαϊκών της θεολογίας, υπό την πνευματική επιστασία του μητροπολίτη Δημητριάδος κ. Ιγνατίου (1998 κ.ε.). Η Ακαδημία από το 2015 αποτελεί με νόμο ερευνητικό κέντρο. Εχει δημιουργήσει ήδη βιβλιοθήκη 12.000 εντύπων, εφημερίδων κτλ., αλλά και συγκεντρώνει αρχεία ερευνητών, τοπικών και άλλων. Το έργο της συντονίζουν άξιοι υπάλληλοι, μόνιμοι ή έκτακτοι.

Υπάρχει σταθμός της σιδηροδρομικής γραμμής, ό,τι πιο άνετο για έναν ρομαντικό που δεν αγχώνεται στον σύγχρονο ρυθμό. Ταυτόχρονα το ίδιο τρένο συνδέει με τη Λάρισα, 50 λεπτά ταξίδι. Κατανοείται το μέγεθος της επιλογής του χώρου, όπου ενώνει μία περιοχή με πληθυσμό πάνω από 300.000 κατοίκους. Εδώ έρχονται άνθρωποι για υποθέσεις στη Μητρόπολη, αλλά και με πνευματικά ενδιαφέροντα στην Ακαδημία, από Βόλο και Λάρισα, όλη την Ελλάδα. Το γύρω όμορφο ορεινό περιβάλλον με αραιά σπίτια, δίνει την εικόνα ενός φυσικού κήπου, όπου ειδικοί ή ενδιαφερόμενοι «περιπατητές» βρίσκουν την αναψυχή τους. Η ελληνορωμαϊκή-βυζαντινή παράδοση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είναι να λειτουργούν στη φύση. Τα Μελισσιάτικα, μία απλωμένη στις πλαγιές συστάδα σπιτιών, τα περισσότερα σύγχρονα, γίνονται συμβολικό όνομα με ανάλογες συνυποδηλώσεις, την οργάνωση της κυψέλης, τα ερανισμένα κείμενα, το μέλι του πνεύματος.

Το έργο της Ακαδημίας προσφέρει μία μοναδική ενημέρωση στην ελλαδική εκκλησία μακριά από το κέντρο, την Αθήνα. Ετσι γινόταν και στο Βυζάντιο. Υπήρχαν σχολές σε ναούς στην Κων/πολη, αλλά και στην επαρχία. Η Μητρόπολη Μονεμβασίας π.χ. εδρεύοντας σε λιμάνι, κέντρο διερχομένων, είχε την ειδίκευση γλωσσομαθών (αραβικά, σλαβικά, φραγκικά, κ.ο.κ.) στελεχών του κράτους και της Εκκλησίας.

Η Ακαδημία, «ανοιχτό εργαστήρι σκέψης και διαλόγου της Eκκλησίας με τη διανόηση και την κοινωνία», οργανώνει ποικίλες δράσεις, κυρίως επιστημονικά συνέδρια πάνω στη θεολογία, την κοινωνία και άλλα σχετικά διεθνή θέματα, την παράδοση και επιστήμη, τα οποία δημοσιεύει συνεχώς σε βιβλία. Συγκεντρώνει επιστήμονες από την Ελλάδα, την ελληνική διασπορά, αλλά και από άλλες «γλώσσες και φυλές», θεολόγους ή άλλες ειδικότητες.

Τον χώρο αυτό των διεθνών συναντήσεων στο περιβάλλον της Εκκλησίας, πέρα από όσες οργανώνουν οι κρατικοί ακαδημαϊκοί χώροι, δεν πρέπει να βλέπουν με περιδεή συνείδηση οι Πιστοί, όσοι είναι απλοί άνθρωποι, χωρίς ειδική παιδεία. Εχουν γνώση οι φύλακες. Στην Ακαδημία συγκεντρώνονται για να φανερωθεί το περίσσευμα του αποδεικτικού λόγου των, κι όχι για να ομογενοποιηθεί η θρησκευτική ζωή. Μία πιο σύγχρονη προσέγγιση των Ορθοδόξων λαών μεταξύ τους, αφού έχουν αρκετές διαφορές, όλων των Χριστιανών τελικά, όπως και αλλοθρήσκων, συμβάλλει στην αλληλοκατανόηση, στην ειρήνη. Η επιστήμη έχει λογικά όρια, πολύ πιο κάτω από την Πίστη, αλλά ενίοτε χωρίς επιστήμη οι Πιστοί οδηγούνται σε άκρα που δεν φαντάζονται. Συνεχώς βελτιώνεται, έχοντας τον ίδιο ρόλο με τον νόμο της Πολιτείας, ισορροπεί τη θρησκευτική ζωή, δεν την συγχωνεύει ούτε την αναστέλλει. Την εξασφαλίζει. Οι επιστήμονες, όπως οι δικηγόροι, συμβάλλουν να επικρατήσει ησυχία και τάξη παντού, ιδίως στο ποίμνιο της Εκκλησίας, όπου οι αντιπολιτευτικές τάσεις μέρους του, συναγωνίζονται μερικές φορές όλα όσα άσχημα και διχαστικά υπάρχουν στην κοινωνική ζωή. Κρατούν αυστηρά κριτήρια και όρια. Το αν έχουν γνώμη πέραν των όσων έχουν αποδείξει και έχουν αποδεχτεί, δεν σημαίνει ότι  μπορούν να διαμορφώσουν κάτι περισσότερο. Στην πράξη είναι συμβουλευτικά όργανα της Εκκλησίας, της Ελλάδας, της διεθνούς πνευματικής κοινότητας. Φέρνουν την Εκκλησία κοντά σε όλο τον κόσμο. Ξέρουν τα όριά τους, κι αν τα ξεπεράσουν, θα τους βάλουν στη θέση τους οι ίδιοι οι συνάδελφοί τους. Δεν χρειάζονται λαϊκές ενισχύσεις από έξω. Για ό,τι λέγει ή γράφει κανείς, κρίνεται. Αν στηρίζει την αλήθεια θα την μάθει όλος ο κόσμος, αν όχι, θα χαθεί στα αζήτητα. Οι επιστήμονες δεν προκαλούν φόβο, διότι έχουν αρχή και όρια. Το κακό το κάνουν οι αυθόρμητοι σωτήρες που χωρίς αρχή και τέλος δημιουργούν σύγχυση στο ποίμνιο, να μην εμπιστεύεται τους ποιμένες του, τους επιστήμονες, τελικά να μην εμπιστεύεται κανείς κανέναν. Αν δεν έχει ένας λαός καλή πίστη (εμπιστοσύνη) στους ηγέτες του, τους οποίους οφείλει όχι να καταγγέλλει δημόσια, αλλά να στηρίζει διά της κριτικής, είναι χαμένος.

Ο μακαριστός αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, μία έντονη προσωπικότητα, απέδειξε ότι ως ανώτατος λειτουργός (και επιστήμονας) είχε μία ιδιαίτερη παρουσία και πολιτική, δημιούργησε αυτό το μοναδικό έργο με μέλλον. Την επιλογή του πραγματοποίησε ο άξιος διάδοχός του νυν μητροπολίτης κ. Ιγνάτιος, έθεσε σε εφαρμογή το όραμα του προκατόχου του, το έργο της Ακαδημίας. Ενας θρησκευτικός ηγέτης κρίνεται από έργα με μακρά πνοή, που φέρνουν αυτογνωσία, και όχι από κάποιες δηλώσεις του που συνήθως ξεκοκαλίζουν διάφοροι χριστιανικοί έντυποι ή ηλεκτρονικοί τύποι, ενίοτε δε και ρύποι, συνεχίζοντας έναν επικίνδυνο θρησκευτικό ανορθολογισμό, μέρος του γενικότερου. Ολα αυτά τα χριστιανικά coaxes εκθέτουν την Ορθοδοξία, ανανεώνοντας παλαιές άδικες κατηγορίες ότι δεν συμβαδίζει με την πρόοδο. Η Ακαδημία στα Μελισσιάτικα τις απορρίπτει.