Γράφει ο π. Αντώνιος Χρήστου
Προϊστάμενος Ι.Ν. Προφήτου Ηλία Κόρμπι Βάρης, της Ι. Μ. Γλυφάδας Ε. Β. Β. & Β.
Αγαπητοί μου Αναγνώστες την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, έχει περάσει μόλις μία μέρα από την ολοκλήρωση του 2ου Πανελλήνιου Επιστημονικού Επιμορφωτικού Συνεδρίου Νέων με θέμα: «Πίστη, Υπαρξη και Σχέση» που πραγματοποιήθηκε στο Ξενοδοχείο «Z PALACE» στη πόλη της Ξάνθης, από τις 26 έως τις 28 Ιουλίου 2019. Το Συνέδριο διοργάνωσε το Ινστιτούτο «ΠροςΟψη» και τελούσε υπό την Αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Ξάνθης και Περιθεωρίου, αλλά και της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης. Οι αποδέκτες του Συνεδρίου ήταν κυρίως ενήλικοι νέοι (18-30 ετών) από πολλές περιοχές της Ελλάδος, με ενδιαφέρον στον διάλογο της θεολογίας και της θρησκευτικότητας με τις επιστήμες του Ψυχισμού (Ψυχιατρική, Ψυχολογία, ψυχοθεραπείες κ.α.). Παράλληλα όμως φέτος ευτυχώς, δόθηκε η δυνατότητα να συμμετέχουν στο συνέδριο και ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας με αντίστοιχα επιστημονικά πεδία και ενδιαφέροντα (επαγγελματίες Ψυχικής Υγείας – Ψυχοθεραπεία, Εκπαιδευτικούς, Θεολόγους και Κληρικούς με ενασχόληση με τη νεότητα κ.α.). Αυτή η 2η ομάδα είχε όμως περιορισμένες θέσεις, ώστε στην αναλογία των συμμετεχόντων να παραμένει πάντα νεανικός ο μέσος όρος ηλικίας των Συνέδρων.
Εμείς είχαμε την τιμή και την ευλογία να εκπροσωπούμε την Ιερά Μητρόπολη Γλυφάδας, Ε. Β. Β. & Β. στην οποία ανήκουμε, με την ιδιότητα του Υπευθύνου Γραμματέως του Γραφείου Νεότητος και πραγματικά δοξάζουμε τον Θεό για όλα αυτά που ζήσαμε αυτό το τριήμερο του Συνεδρίου. Ομως ταυτόχρονα λυπούμαστε από την άλλη, που χάσαμε, καθώς δεν είχαμε πληροφορηθεί για το 1ο Συνέδριο που έγινε τις ίδιες ακριβώς μέρες του περασμένου χρόνου στην πόλη του Καρπενησίου. Τα πρακτικά του όμως έχουν εκδοθεί από τις εκδόσεις «Εν Πλω» και μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να τα αναζητήσει και να πληροφορηθεί. Το ίδιο ευελπιστούμε να γίνει σύντομα και για τα φετινά πρακτικά, γιατί πραγματικά αξίζει τον κόπο· τα δύο Συνέδρια αποτελούν αναμφισβήτητα μία πολύ γόνιμη, παραγωγική και πολύτιμη συνεργασία και για τους δύο χώρους που την αποτελούν.
Μέχρι όμως να εκδοθούν τα πρακτικά, σ’ αυτό το άρθρο μας θα προσπαθήσουμε να σας πληροφορήσουμε συνοπτικά για τις Εργασίες, το κλίμα, την προβληματική του Συνεδρίου και ό,τι εμείς αποκομίσαμε από αυτό, χωρίς φυσικά στον περιορισμένο αριθμό λέξεων που έχουμε στη διάθεσή μας, να φιλοδοξούμε ότι θα τα καλύψουμε όλα ή ότι είναι η μία και αντικειμενική αλήθεια που τα περιλαμβάνει όλα. Παρακαλούμε να το λάβετε σαν μία απλά προσωπική ματιά του Συνεδρίου, με την οποία προσπαθούμε να μεταδώσουμε και σε εσάς, ό,τι καλό αξιωνόμαστε γενικότερα στην ιερατική μας πορεία.
Το κέρδος καταρχήν αυτού του Συνεδρίου είναι η από κοινού συνάντηση διαφορετικών επιστημονικών πεδίων, στον ίδιο χώρο με σεβασμό, διάθεση συνεργασίας, αναγνώριση των ρόλων και της ταυτότητας της αποστολής της Εκκλησίας και της Ψυχολογίας, αλλά και των ιδιαιτεροτήτων τους, χωρίς προκαταλήψεις και εχθρικές διαθέσεις του ενός χώρου για τον άλλον και μάλιστα με αποδέκτες κυρίως τη νέα γενιά. Πολύ ελπιδοφόρο και ενθαρρυντικό και όχι τόσο δεδομένο όπως θα έπρεπε, γιατί έχουμε δυστυχώς από εκπροσώπους και των δύο χώρων διαχρονικά, που έχουν αρνητική έως και πολεμική αντίληψη του ενός χώρου για τον άλλον, με ακριβώς αντίθετα με τα παραπάνω αποτελέσματα.
Πέρα όμως από τους χώρους και τους θεσμούς, τα πρόσωπα που διοργάνωσαν το Συνέδριο καθαυτό, τόσο ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ξάνθης και Περιθεωρίου κ. Παντελεήμων (ο οποίος είχε και την ονομαστική του εορτή) και ο Πρωτοσύγκελλος της Μητροπόλεως Αρχιμανδρίτης π. Σωφρόνιος Γκουτζίνης, από την μεριά της Εκκλησίας, όσο και ο κ. Αλέξιος Λάππας (Ψυχίατρος Παιδιών και Εφήβων – Ψυχοθεραπευτής, Ινστιτούτο «ΠροςΟψη») και η σύζυγός του Ανδρονίκη Δράγου, (Ιατρός – Ψυχοθεραπεύτρια) μας έκαναν να γευτούμε αρχοντική φιλοξενία και την αίσθηση της προσφοράς και της αγάπης, η οποία μοιράζεται-κοινωνείται-επικοινωνείται-προσφέρεται με ανιδιοτέλεια και με αυτή την καλή αγωνία και ανησυχία, στον βαθμό όμως που χρειάζεται, χωρίς να επιβάλλεται.
Η θεματολογία του φετινού Συνεδρίου έρχεται να συμπληρώσει και να ολοκληρώσει τα παραπάνω, με το τρίπτυχο Συνεργασία-Φιλοξενία-Θεματολογία. Οι τρείς θεμελιώδεις λέξεις και έννοιες Πίστη-Υπαρξη-Σχέση, οι οποίες μπορούν να αλλάξουν με όποια σειρά θέλει ο κάθε ένας, χωρίς να αλλοιώνεται το νόημα, πραγματικά αποτελούν την καρδιά της συνάντησης Θεολογίας-Ψυχικής Υγείας, αλλά και της σύγχρονης προβληματικής και απορίας του σύγχρονου ανθρώπου ο οποίος ερευνά, μετεωρίζεται και ταλαντεύεται, στην αναζήτηση της αλήθειας και της ίδιας της ζωής, όπως καθρεπτίζεται εντός του, αλλά και με την σχέση του με τους άλλους και την κτίση.
Αρκετά όμως με τα απαραίτητα εισαγωγικά· ας πάμε στις Εργασίες και τις εισηγήσεις καθ’ αυτό. Την 1η ημέρα (Παρασκευή 26 Ιουλίου 2019), μετά τα απαραίτητα γραφειοκρατικά ( Εγγραφές – Παραλαβή πλούσιου Φακέλου με πλούσιο υλικό τόσο για το Συνέδριο, όσο και για την περιοχή της Ξάνθης και της Θράκης γενικότερα) και τους απαραίτητους Χαιρετισμούς και εισαγωγές, την πρώτη Εισήγηση έκανε ο π. Σωφρόνιος Γκουτζίνης, με θέμα «Στους Δικούς μας λέμε Ναι! Κενά στην Ποιμαντική της Νεότητας». Χωρίς καν χειρόγραφο μπροστά του και με παράθεση πολλών περιστατικών και παραδειγμάτων από την πλούσια εμπειρία του, ο ομιλητής, με αφορμή του γνωστού τραγουδιού του Λουκιανού Κελαηδώνη, μίλησε για τις παθογένειες που διαιωνίζονται στον Εκκλησιαστικό χώρο μέχρι τις μέρες μας, με αποτέλεσμα να έχουμε προβλήματα στη συνάντησή μας με τους νέους και τον κάθε άνθρωπο ο οποίος αναζητεί, αλλά δεν μπαίνει στα «καλούπια» που εμείς «οι εντός» εκκλησίας επιμένουμε να βάζουμε, όπως ανάλογα στους πρώτους αιώνες είχαμε από τους Ιουδαίους Χριστιανούς, σε σχέση με τους Χριστιανούς που έρχονταν από τον Εθνικό χώρο.
Ακολούθησε η Γνωριμία των Συνέδρων με έναν όχι τόσο συνηθισμένο τρόπο. Σε ένα χαρτί όλοι γράψαμε το όνομα, τον τόπο και τον φορέα που εκπροσωπούσαμε, τον μακρύτερο προορισμό που έχουμε ταξιδέψει και έναν οποιοδήποτε που θα θέλαμε να γνωρίσουμε και δεν μας έχει δοθεί η ευκαιρία μέχρι τότε. Στη συνέχεια πηγαίναμε σε κάποιον από την αίθουσα που μας ήταν εντελώς άγνωστος και ανταλλάσσαμε χαρτάκια και συζητούσαμε πάνω στα στοιχεία που είχαμε επιλέξει. Αυτό έγινε για μισή ώρα και για 3 τουλάχιστον φορές και ήταν πολύ ευχάριστο, ώστε έσπασε γρήγορα ο πάγος μεταξύ μας.
Την τελευταία Εισήγηση της 1ης ημέρας την είχε ο κ. Αλέξης Λάππας, ο οποίος ήταν και ο Πρόεδρος του Συνεδρίου με θέμα «Το τίμημα της Ελευθερίας». Ο ομιλητής χωρίς να μας κουράσει με πολλή επιστημονική ορολογία και όπου χρειάστηκε να την χρησιμοποιήσει, φρόντιζε ο ίδιος να την διευκρινίζει και να την κάνει σε όλους κατανοητή· μίλησε για αυτή την Ελευθερία αλλά και το τίμημά της, διακρίνοντάς την από την ψευδαίσθηση της Ελευθερίας με το οποίο πολύ επιχειρούν, χωρίς να έχουν τις προϋποθέσεις, να την κατακτήσουν στο οικογενειακό, εκκλησιαστικό και γενικότερα κοινωνικό περιβάλλον. Εκτός της ψυχολογίας, μίλησε και για θέματα εκκλησίας από την δική του εμπειρία, ως πιστός, γονέας, αλλά και στέλεχος κατασκηνώσεων. Εννοείται ότι σε κάθε εισήγηση ακολούθησαν ερωτήσεις, τοποθετήσεις και γενικά έγινε ένας πλούσιος και γόνιμος διάλογος όλες τις ημέρες.
Την δεύτερη ημέρα του Συνεδρίου (Σάββατο 27 Ιουλίου 2019) μετά το Πρωινό, ακολούθησε Στρογγυλή Τράπεζα με γενικό θέμα «Ζωντανή Πίστη – Ζωντανή Ενορία» με τη συμμετοχή του Αρχιμανδρίτη π. Θεοδοσίου Μαρτζούχου, (Αρχιμανδρίτη Κληρικού της Μητροπόλεως Πρεβέζης, Θεολόγου), ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Δυσκολίες και προβλήματα ένταξης και συσσωμάτωσης των νέων στις (…υπάρχουσες;) ενοριακές κοινότητες». Πρώτη φορά συναντήσαμε και βλέπαμε από κοντά τον π. Θεοδόσιο και δεν σας κρύβουμε (κάτι που δεν τολμήσαμε δυστυχώς να το πούμε στον ίδιο) ότι είχαμε αρνητική γνώμη για εκείνον, λόγω της εμμονής του στην χρησιμοποίηση της λατρείας της μετάφρασης στη νεοελληνική. Ομως όταν βρίσκεσαι από κοντά και συζητάς καλόπιστα βλέπεις ότι ακόμη και αν διαφωνείς με κάποιον, πόσο αξιόλογος είναι, ιδιαίτερα όταν καταθέτει την αλήθεια του και την αγωνία του για μία Εκκλησία που θα απλώνει γέφυρες και όχι τοίχους στον κάθε άνθρωπο που διψά και αναζητά την αλήθεια, αλλά δυσκολεύεται να τη δει και να τη διακρίνει λόγω των επιλογών και εμμονών της ποιμαίνουσας Εκκλησίας σε μερικά σχήματα (κατά τον π. Θεοδόσιο πάντα η αρχαΐζουσα γλώσσα, οι πολλές και μακροσκελείς ακολουθίες, το ωράριο αυτών κ.α.), τα οποία αποτρέπουν και απομακρύνουν τους νέους και όχι μόνο, από τις Εκκλησιαστικές κοινότητες, σαν την ταφόπλακα που έβαλαν οι Ιουδαίοι στον Τάφο Του Κυρίου. Ακολούθησε η εισήγηση του π. Μιλτιάδη Ζέρβα, (Κληρικού-Πρωτοπρεσβυτέρου, Προϊσταμένου του Ι.Ν. Αγ. Αικατερίνης Πειραιώς και Διευθυντή του περιοδικού «Πειραϊκή Εκκλησία»), με θέμα: «Ενορία, ο τόπος συνάντησης του άλλου». Ο ομιλητής κατέθεσε όλα τα βιώματα που έζησε ο ίδιος από την παιδική του ηλικία στην Ενορία του Αγίου Δημητρίου Ταμπουρίων, για τα οποία κατείχε την κίνηση από κάτω προς τα πάνω, δηλαδή από τις Κατηχητικές Συνάξεις και το πλούσιο παιχνίδι έως τη συναίσθηση της Ενορίας, της σταδιακής λατρείας και διακονίας στο ποιμαντικό της έργο. Δυνατό σημείο στην εισήγηση του π. Μιλτιάδη ήταν η χρησιμοποίηση της δογματικής της Εκκλησίας μας (τριαδικότητα, Χριστολογικό δόγμα, εκκλησιολογία, εσχατολογία κ.α.) με πολύ κατανοητό τρόπο, συνδέοντας την πράξη με τη διδασκαλία της Εκκλησίας.
Ακολούθησε συζήτηση και διακοπή για ένα σύντομο κέρασμα. Μετά την επάνοδο των συνέδρων στην αίθουσα, ακολούθησε 2η Στρογγυλή Τράπεζα με γενικό κεντρικό θέμα «Ζωή και Σχέσεις». Πρώτος εισηγητής ο κ. Ιάκωβος Μαρτίδης (Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής, Συγγραφέας), ο οποίος με τη βοήθεια διαφανειών ανέπτυξε το θέμα «Υπάρχει Ζωή χωρίς Σχέσεις; Η εμπειρία από τον χώρο της Ψυχοθεραπείας», ο οποίος απέδειξε επιστημονικά και εμπειρικά, ότι όλα είναι και προέρχονται από σχέσεις (η γέννηση του ανθρώπου, το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον κ.α.) και οδηγούν και συμπλέκονται σε νέες, δίνοντας πολλά παραδείγματα από κλινικά του περιστατικά και όχι μόνο. Ακολούθησε η εισήγηση του κ. Χρυσόστομου Σταμούλη, (Καθηγητής της Δογματικής στο Α.Π.Θ.) «Αγαπητικός Ερως». Πραγματικά μας καθήλωσε ο ομιλητής με την εισήγησή του, μιλώντας μέσα από την παράδοση της Εκκλησίας αλλά και της Λογοτεχνίας για την αγάπη, ότι δεν μπορεί να υπάρχει χωρίς έρωτα και ο έρωτας χωρίς αγάπη και πως είναι παρεκτροπή τόσο η ταύτισή τους με τη σεξουαλικότητα, όσο βέβαια και για τη σεξουαλικότητα, που κάποιοι με λανθασμένες αντιλήψεις από ακραίες ασκητικές τάσεις ή αποκλίνουσες αιρετικές, δαιμονοποιούν και απορρίπτουν.
Ακολούθησε Μεσημβρινή Διακοπή για Γεύμα στο Εστιατόριο το «Κτήμα», προσφορά της Μητροπόλεως Ξάνθης και Περιθεωρίου μαζί με γλυκά από τον εορτάζοντα Μητροπολίτη.
Οταν επιστρέψαμε στον χώρο του Συνεδρίου, ακολούθησε η 3η και τελευταία Στρογγυλή Τράπεζα της 2ης ημέρας, με Γενικό Τίτλο «Ποιος Ενήλικας να γίνω». Πρώτη εισηγήτρια ήταν η κα Αθηνά Μωραϊτάκη, (Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια), «Η δυσκολία και η ομορφιά της Αυτονόμησης στην Παραδοσιακή οικογένεια», η οποία αφού διευκρίνισε τους ορισμούς, τι εννοούμε αυτονόμηση και τι εννοούμε παραδοσιακή οικογένεια, ακολούθησε στην κύρια εισήγησή της, αναφέροντας τους παράγοντες που εμποδίζουν ή επιβραδύνουν την αυτονόμηση των νέων μελών σε μία παραδοσιακή οικογένεια, αλλά και την ομορφιά και τις ωφέλειες που παρατηρούνται όταν κατακτιέται. Συνέχισε η κα Φωτεινή Τσουκνίδα, (Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια), με θέμα «Απηλιώτης ή Ζέφυρος, άνεμος ή συμπόρευση; H ευχαριστιακή δέσμευση της υπεράσπισης της συνύπαρξης, ανοικτός ορίζοντας του Νέου Ζευγαριού». Μιλώντας με ψυχολογικούς όρους αλλά και με ποιητική γλώσσα, η ομιλήτρια μίλησε για τις σχέσεις που αναπτύσσονται στα νέα ζευγάρια και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν μέσα στη συζυγία και όχι μόνο. Την τρίτη εισήγηση είχε η κα Ανδρονίκη Δράγου, με θέμα «Η αξιοποίηση της δυναμικής του παιδικού ρόλου στη δόμηση της προσωπικής ταυτότητας, οδεύοντας προς την ενηλικίωση», μεταφέροντας με επιστημονική γνώση όλη αυτή τη διαδικασία της ωρίμανσης ενός παιδιού και τη μετάβασή του στην εφηβική και ενήλικη ηλικία, έχοντας πάντα μέσα του τα βιώματα, τα τραύματα αλλά και τα όνειρα της παιδικής ηλικίας.
Μετά τη συζήτηση, ακολούθησε σύντομο Απογευματινό Κέρασμα και κατόπιν η ολομέλεια χωρίστηκε σε 3 ομάδες εργασίας-Συζήτησης. α) Η Ομάδα Νέων με Συντονιστή τον κ. Λάππα είχε θέμα: «Σεξουαλικότητα και Θρησκευτικότητα» β) Η Ομάδα Επαγγελματιών με Συντονιστή τον π. Βασίλειο Θερμό: «Η αξιοποίηση της συνάντησης των Επιστημών του Ψυχισμού με την Επιστήμη της Θεολογίας», η οποία έγινε στον Ι.Ν. Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου & Ειρήνης Ξάνθης, στην οποία μετείχαμε και εμείς και εξετάσαμε το πώς η πίστη επηρεάζει την επαγγελματική μας ιδιότητα και το αντίστροφο και μία Τρίτη εργασία που δυστυχώς δεν σημειώσαμε συντονιστή και θέμα.
Η τρίτη και τελευταία μέρα του Συνεδρίου, (Κυριακή 28 Ιουλίου 2019), ξεκίνησε με Θεία Λειτουργία στην Ιερά Μονή Παναγίας Καλαμούς, στην οποία ιερούργησε ο Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης κ. Παντελεήμων με τους Κληρικούς του Συνεδρίου. Νομίζουμε ότι η Θεία Λειτουργία από μόνη της, είναι η πεμπτουσία του συνεδρίου, αφού χωρίς αυτή ούτε πίστη μπορεί να υπάρχει, ούτε ύπαρξη, ούτε ουσιαστική σχέση και κοινωνία. Τον Θείο Λόγο κήρυξε ο π. Θεοδόσιος, οποίος μεταξύ άλλων, με πολύ ωραίο τρόπο μίλησε για τη σχέση αμαρτίας και σωματικής ασθένειας και πώς υπάρχει η πραγματική θεραπεία με την κοινωνία μας με τον Θεό. Ωραία μίλησε στο τέλος και ο ίδιος ο Μητροπολίτης.
Οι Κληρικοί είχαμε κέρασμα στο Αρχονταρίκι της Μονής, ενώ οι υπόλοιποι σύνεδροι είχαν πρωινό στο Ξενοδοχείο. Ακολούθησε η τελευταία Εισήγηση του Συνεδρίου από τον π. Βασίλειο Θερμό, (Κληρικός Πρωτοπρεσβύτερος, Ψυχίατρος Παιδιών και Εφήβων, Αναπληρωτής Καθηγητής Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθηνών), ο οποίος ανέπτυξε το θέμα «Πίστη, Σχέσεις, Φύλο: Συνδυάζονται και τα τρία;». Ο π. Βασίλειος χρησιμοποίησε τον όρο ταυτότητα (που είναι κάτι πιο βαθύ, υπαρξιακό και εσωτερικό) και όχι τον όρο ρόλο (που έχει να κάνει κυρίως με τις εξωτερικές εκδηλώσεις μίας συμπεριφοράς), για να περιγράψει ότι οι άνθρωποι έχουμε πολλές ταυτότητες στη ζωή μας (άντρας ή γυναίκα, Πατέρας ή μητέρα κάποιων τέκνων, γιοι ή θυγατέρες των γονιών μας, επαγγελματική ιδιότητα, εθνική ταυτότητα κ.α.) οι οποίες πολλές φορές συνυπάρχουν αλλά και πολλές φορές αναγκαζόμαστε να τις εγκαταλείψουμε ή να θέσουμε προτεραιότητα σε κάποιες από αυτές, έναντι κάποιων άλλων ταυτοτήτων που κατέχουμε. Πολύ λόγο έκανε ο π. Βασίλειος για το θέμα τι σημαίνει αρσενικότητα και θηλυκότητα και ποια τα χαρακτηριστικά τους, γιατί υπάρχουν πολλές σύγχρονες παραχαράξεις και παρανοήσεις ως προς αυτό κ.α.
Μετά την εισήγηση του π. Βασιλείου και τον διάλογο που ακολούθησε, ολοκληρώθηκε το Συνέδριο στην ολομέλεια, με ευχαριστίες και την προσωπική Απονομή των Βεβαιώσεων από τους διοργανωτές προς τους συμμετέχοντες Συνέδρους και μάλιστα μέσα σε έντονα χειροκροτήματα και όχι απλά από τη Γραμματεία, όπως παρατηρείται συνήθως σε άλλα συνέδρια. Ακολούθησε το αποχαιρετιστήριο γεύμα και η αναχώρηση για τις ιδιαίτερες πατρίδες του κάθε ενός Συνέδρου.
Ολοκληρώνοντας, αγαπητοί μου Αναγνώστες, την αναφορά μας σε αυτό το συνέδριο, η επιτυχία του φάνηκε πολύ γρήγορα, γιατί όσοι πήγαμε από την Αθήνα, μέσα στο Λεωφορείο δεν μιλούσαμε σχεδόν καθόλου ή έστω μόνο αυτοί που γνωρίζονταν μεταξύ τους. Ομως στην επιστροφή όλοι μιλούσαμε με όλους, μέσα σε εγκάρδιο κλίμα και με τη διάθεση να ξανασυναντηθούμε στο επόμενο Συνέδριο και όχι μόνο. Μόνο και μόνον αυτό, μας ενδυνάμωσε στην πίστη, στην ύπαρξη αλλά και στη σχέση στην πράξη, ελπίζουμε και εσάς που διαβάσατε αυτές τις γραμμές! Αμήν!
