Toυ π. Σωφρόνιου Γκουτζίνη
Πρωτοσύγκελλου Ι.Μ. Ξάνθης και Περιθεωρίου
Aρχιμανδρίτη Οικουμενικού Θρόνου
Δεν χωρά αμφιβολία, αγαπητοί αναγνώστες, πως ζούμε σε κρίσιμους καιρούς. Διεθνείς διπλωματικές συμφωνίες, κινήσεις και ελιγμοί στρατευμάτων, διμερείς συγκρούσεις, πολιτική ρευστότητα σε παραδοσιακά μεγάλες και ισχυρές χώρες, δημιουργούν ένα κλίμα ανησυχίας και κατακτούν κεντρική θέση στον δημόσιο λόγο.
Υπάρχουν ωστόσο και άλλα, μικρότερου βεληνεκούς θέματα, που απασχολούν την κοινή γνώμη, ιδιαίτερα στον τόπο μας, όπου αρεσκόμαστε να «διυλίζουμε τον κώνωπα» καταπίνοντας πολλές φορές «την κάμηλον», για να θυμηθούμε τη γνωστή ρήση του Κυρίου για τους Γραμματείς και Φαρισαίους.
Ετσι, τις μέρες που πέρασαν, δεν ήταν λίγοι εκείνοι οι οποίοι επέκριναν τον δημόσιο «εορταστικό στολισμό» της πόλεως των Αθηνών, ενώ δεν έλειψαν και διαμαρτυρίες σε πόλεις της επαρχίας, διότι στις πλατείες τοποθετήθηκαν καλικάντζαροι και όχι η «παραδοσιακή φάτνη», επιλογή που αποδόθηκε σε γνωστά «σκοτεινά κέντρα» που απεργάζονται την αλλοτρίωση και καταστροφή του ελληνισμού.
Από την άλλη πλευρά οι μεγάλοι ιδιωτικοί φορείς που ανέλαβαν τον στολισμό της Αθήνας κατηγόρησαν λίγο πολύ το κοινό που διαμαρτυρήθηκε για την παντελή απουσία του «Πνεύματος των Χριστουγέννων» ως ανίδεο και οπισθοδρομικό. Με τέτοια επιχειρήματα καλύτερα να σιωπούσαν, κέρδος θα είχαν.
Βέβαια μόλις που χρειάζεται να τονιστεί ότι οι καλικάντζαροι και το φωταγωγημένο καραβάκι που κάποτε συνόδευε τα κάλαντα κάθε παιδικής παρέας είναι στοιχεία βγαλμένα από τα βάθη της μακραίωνης λαϊκής παράδοσης, η οποία βέβαια έχει υποχωρήσει σε τόσο μεγάλο βαθμό ώστε να θεωρείται παράδοση το στολισμένο έλατο ή το ροδαλό «Θείον Βρέφος» της Φάτνης, πάνω από το οποίο σκύβουν η Μητέρα του και ο Ιωσήφ, σε μία συνάφεια που αγγίζει τα όρια της θεολογικής βλασφημίας, αφού ο Ιωσήφ καμία σχέση δεν έχει με τη Γέννηση του Θεανθρώπου.
Ετσι στη συζήτηση για το ποιος διάκοσμος είναι ο πλέον παραδοσιακός, φαίνεται να χάνουμε (και πάλι) την ουσία των πραγμάτων. Για να την ανακαλύψουμε αρκεί να ενωτισθούμε τα υπέροχα προεόρτια τροπάρια που μας πληροφορούν ότι έφθασε καιρός και πλέον «Η Παρθένος εγγίζει του τεκείν»!
Θαυμάστε λιτότητα έκφρασης! Θαυμάστε πλούτο νοημάτων! Μέσα σε πέντε μόνο λέξεις ο υμνογράφος μάς καθοδηγεί στο άρρητο Μυστήριο της κατά Σάρκα Γεννήσεως του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. «Η Παρθένος εγγίζει του τεκείν»! Οντως θαύμα παράδοξο! Ποιος ανθρώπινος νους θα μπορούσε ποτέ να το συλλάβει; Ποια διάνοια θα μπορούσε να το εφεύρει; Ενας Θεός που σαρκώνεται, μία Παρθένος που τίκτει είναι οπωσδήποτε έννοιες που αντιβαίνουν σε κάθε λογική. Με το μέτρο της ανθρώπινης σκέψης είναι παράλογες.
Ακριβώς όμως αυτός ο παραλογισμός των γεγονότων, που έκανε ακόμη και τον σώφρονα Ιωσήφ να ταραχθεί και να ζαλισθεί ο νούς του από τους λογισμούς της αμφιβολίας, είναι που μας πείθει για την αλήθεια των πραγμάτων.
Η ιδέα ενός Θεού που γίνεται άνθρωπος, που σαρκώνεται μέσα στην ιστορία, καθώς και μίας Παρθένου που γίνεται Μητέρα δεν είναι απλώς πέρα και έξω από κάθε λογική, αλλά υπερβαίνουν κατά πολύ τη δυνατότητα της ανθρώπινης συλλογιστικής. Είναι αδύνατον άνθρωπος να συλλογιστεί και να προτείνει κάτι το τόσο πρωτοφανές και ανήκουστο.
Τι απομένει λοιπόν; Αφού ο ανθρώπινος νους δεν μπορεί όχι μόνο να αποδεχθεί, αλλά ούτε καν να συλλάβει και να προτείνει την έννοια ενός Σαρκωμένου Θεού και μίας Παρθένου που γίνεται Μητέρα, τότε πώς αυτές οι έννοιες -που όχι μόνον εισήλθαν μέσα στην ιστορία του πνεύματος αλλά και έγιναν το κυριότερο περιεχόμενο πίστεως της Εκκλησίας, αποτελούν άρθρα του Συμβόλου της Πίστεως και «νέφος μαρτύρων»- θυσιάστηκαν για να μην απαρνηθούν αυτές τις αλήθειες; Πώς εκατομμύρια χριστιανών εμπνεύστηκαν και εμπνέονται μέχρι σήμερα από αυτή την πίστη;
Δεν θα μπορούσε σε καμία περίπτωση κάτι τέτοιο να συμβαίνει αν αυτές οι παράλογες με την ανθρώπινη λογική έννοιες ήταν απλώς ένα επινόημα ανθρώπινου μυαλού, έστω και του πιο ευφάνταστου. Η ιδέα ενός Θεού που σαρκώνεται και μάλιστα από μία Παρθένο που γίνεται Μητέρα και παραμένει Παρθένος είναι ξεκάθαρα μία θεία πραγματικότητα. Μία κίνηση με αφετηρία την Θεία Πρωτοβουλία. Είναι η πραγμάτωση της προαιώνιας βουλής του Θεού για τη σωτηρία του κόσμου.
Η παράλογη για το μέτρο της ανθρώπινης λογικής αλήθεια της Εκκλησίας, μέσω της πίστεως γίνεται υπέρλογη. Με τον τρόπο αυτό η στενότης της ανθρώπινης αντιληπτικής ικανότητας γίνεται «πλατυσμός καρδιάς», η οποία καρδιά ανοίγεται και ανταποκρίνεται στην θεϊκή αγάπη, που είναι πλέον «σύμμορφος» της δικής μας πήλινης φύσεως, που μπορεί να την ζωογονήσει και να την αναπλάσει στην αρχαία της ομορφιά.
«Η Παρθένος εγγίζει του τεκείν». Αν για λίγο αναλογισθούμε το περιεχόμενο αυτής της απλούστατης στη διατύπωσή της φράσεως, τότε θα αντιληφθούμε πόσο κενός και πόσο άτοπος επίσης είναι όλος ο θόρυβος για τα μπλε φώτα στις λεωφόρους των Αθηνών ή για τους καλικάντζαρους γύρω από τα δένδρα των πλατειών της ελληνικής επαρχίας. Τόσο ο «Santa Claus» της Coca-Cola, που στην Ελλάδα τον συγχέουμε με τον Αγιο Βασίλειο, τον μεγάλο πατέρα και ασκητή της Καισάρειας της Καππαδοκίας, όσο και το ηλεκτροδοτούμενο αστέρι της Βηθλεέμ, που πήγε να χαθεί από τον ουρανό των Αθηνών, προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα τεχνητό φως για να φωτίσουν ένα υπαρκτό σκοτάδι.
Ομως το σκοτάδι της άγνοιας και ο ζόφος της απελπισίας, στον οποίο εγκλωβίζονται πολλοί σήμερα, μόνο με το αληθινό φως του Χριστού μπορούν να φωτιστούν. «Η Παρθένος εγγίζει του τεκείν», ο άφθορος Τόκος της, το «νέον Παιδίον» εν τω σπηλαίω της Βηθλεέμ ας είναι ο ανακαινισμός και η βεβαία επ’ ελπίδι πίστη μας. Καλά Χριστούγεννα σε όλους.
