Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κασαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ
Στην Παλαιά και στην Καινή Διαθήκη παρακολουθούμε με θαυμασμό την πορεία των δύο Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ. Από τα πρώτα χρόνια της Δημιουργίας αυτοί πρωτοστατούν στη χαριτόβρυτη Εδέμ, φυλάσσοντας τις πύλες του Παραδείσου. Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ εμφανίζεται ως ο δυνατός, ο άρχων πολεμιστής και διώκτης παντός κακού, που κατά την επανάσταση του Εωσφόρου αναφωνεί προς τα εννέα τάγματα των Αγγέλων το βροντερό: «Στώμεν καλώς», που σήμαινε την υποταγή στον Θεό μας. Ο ίδιος στέλλεται στον Αβραάμ, εντολοδόχος στη θυσία του Ισαάκ, και κρατά το χέρι του πατέρα, καθώς ετοιμάζεται να βυθίσει το μαχαίρι στον τράχηλο του ανήμπορου παιδιού του. Σώζει τον Λωτ και την οικογένειά του από το πυρ των Σοδόμων, λυτρώνει τον πατριάρχη Ιακώβ από τα δολοφονικά χέρια του Ησαύ. Προπορεύεται ως οδηγός και προστάτης στον λαό του Ισραήλ κατά την απελευθέρωσή του από την αιχμαλωσία των Αιγυπτίων και με τη στήλη του πυρός και της νεφέλης διευκολύνει την οδοιπορία του στην έρημο.
Στον Ιησού του Ναυή, όταν τον ερωτά ποιος είναι, απαντά με αληθινή μεγαλοπρέπεια: «Εγώ Αρχιστράτηγος Κυρίου νυνί παραγέγονα». Εμψυχώνει τον Γεδεών και τον Δανιήλ, όταν μπροστά σε υπέρτερους εχθρούς στέκουν αδύναμοι. Όπως τ’ όνομά του συμβολίζει την δύναμη του Θεού, έτσι και η παρουσία του χαρίζει νικηφόρα τρόπαια κατά των εναντίων και χαλυβδώνει την ψυχή στον αγώνα κατά του κακού. Είναι εκείνος, που, καθώς πιστεύει ο λαός μας, στέκει στην επιθανάτια κλίνη του ανθρώπου, για να οδηγήσει την ψυχή του προς τον κόσμο της αιωνιότητος.
Δίπλα του, ισότιμος στέκει ο πανεύμορφος Αρχάγγελος της χαράς του Ευαγγελισμού. Ο θαυμαστός Γαβριήλ, που τ’ όνομά του σημαίνει «άνθρωπος του Θεού». Πολλές ευεργεσίες πρόσφερε στην ανθρωπότητα. Στην Παλαιά Διαθήκη φανερώνεται στο όραμα του Δανιήλ κι’ ακόμα προλέγει στον ίδιο τη γέννηση του Χριστού ύστερα από τετρακόσια ενενήντα χρόνια (εβδομήκοντα εβδομάδας ετών). Τον βλέπομε ιδιαίτερα να πρωτοστατεί στην Καινή Διαθήκη, όταν φέρνει το μήνυμα της χαράς στον πρεσβύτη Ζαχαρία, αναγγέλλοντάς του τη γέννηση του Προδρόμου. Παίρνοντας μέρος στο μυστήριο της ενσάρκου οικονομίας του Θεού, διασχίζει τα γαλάζια πλάτη και κατεβαίνει στη Ναζαρέτ και προσφέρει τον χαιρετισμό των Ουρανών στην αγνή Μαρία, φέρνοντας και το μεγάλο μήνυμα της σωτηρίας με την γέννηση του Κυρίου.
Φτάνοντας στη στέγη της Παρθένου, ευαγγελίζεται το μέγα μυστήριο λέγει: «Χαίρε κεχαριτωμένη Μαρία, ο Κύριος μετά σου !» Αυτός ευαγγελίζεται στις Μυροφόρους την Ανάσταση του Σωτήρος· και στην Ανάληψη καταβάς προλέγει στους Αποστόλους την δευτέρα έλευση του αναληφθέντος Χριστού.
Ομοίως και ο θείος Μιχαήλ φαίνεται να λύτρωσε τον Απόστολο Πέτρο από την φυλακή, και να επάταξε τον Ηρώδη, και έγινε σκωληκόβρωτος. Ο Μιχαήλ και ο Γαβριήλ στάθηκαν οι δύο εξαίρετοι υπηρέται των εξαιρέτων ενεργειών και έργων του Θεού.
Ο Μιχαήλ και ο Γαβριήλ, είναι οι δύο φωτεινότατοι οφθαλμοί του παντεπόπτου Θεού, με τους οποίους βλέπει και φωτίζει όλον τον ορατό και αόρατο κόσμο, είναι αι δύο «κραταιόταται χείρες» του Παντοκράτορος, με τις οποίας διοικεί όλα τα πάντα, ουράνια και επίγεια, είναι οι δύο ταχύτατοι και μυριόπτεροι πόδες του πανταχού παρόντος Κυρίου, με τους οποίους περιέρχεται και εμπεριπατεί όχι μόνο την οικουμένη όλη, αλλά έως και τις άϋλες ψυχές των ανθρώπων. Για τον λόγο αυτό σε μία στιγμή τους βλέπεις να βρίσκωνται στο ένα άκρο του κόσμου, και στην άλλη στιγμή να βρίσκωνται στο άλλο άκρο.
Μιχαήλ, ο Άγγελος του Θείου φόβου. Γαβριήλ, ο Άγγελος της Θείας χαράς. Μιχαήλ, η παιδευτική αριστερά του Δικαίου. Γαβριήλ, η ελεημονική δεξιά του Φιλανθρώπου. Μιχαήλ, ο επί των δυνάμεων· Γαβριήλ, ο εξ απορρήτων. Μιχαήλ, το βλοσυρόν βλέμμα του Κριτού· Γαβριήλ, το ήμερο βλέμμα του Προνοητού. Μιχαήλ, οι φοβερές φωνές, και βροντές, και αστραπές, και σάλπιγγες, της καταβάσεως του Θεού στο όρος Σινά· Γαβριήλ, οι ερχόμενες σταγόνες της καταβάσεως του Θεού Λόγου, στην κοιλίαν της Μαριάμ. Μιχαήλ, ο έξοχος διάκονος του Παλαιού Νόμου. Γαβριήλ, ο εκλεκτός υπηρέτης της νέας Χάριτος του Ευαγγελίου. Ο Μιχαήλ είχε λόγον της εισαγωγικής πράξεως, διατί υπηρετεί στον Νόμο. Ο Γαβριήλ είχε λόγον της τελειωτικής θεωρίας, γιατί υπηρέτησε στο μυστήριο του Χριστού. Ο Μιχαήλ ήταν αρχή, και ο Γαβριήλ τέλος. Ο Μιχαήλ προπαιδευτής, και ο Γαβριήλ τελειωτής. Ο Μιχαήλ άλφα, και ο Γαβριήλ ωμέγα (Πρβλ. Του εν Αγίοις Πατρός ημών Νικοδήμου του Αγιορείτου «Λόγος εγκωμιαστικός εις τους δύο μεγίστους Αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ», στο Τρεις Εγκωμιαστικοί Λόγοι, Επιμέλεια ιερομονάχου Νεκταρίου Ιερά Μονή Σταυρονικήτα-Άγιον Όρος 1991).
