Του π. Γεωργίου Δορμπαράκη στην Κιβωτό της Ορθοδοξίας
Οι στίχοι του συναξαρίου της αγίας φανερώνουν τα χαρίσματα με τα οποία κέρδισε αυτή τον Παράδεισο και απέκτησε τόσο μεγάλη θέση στο στερέωμα της Εκκλησίας. Δεν πρόκειται περί των φυσικών μόνο χαρισμάτων, που και αυτά χαρακτήριζαν την αγία, (σπάνια σωματική ομορφιά, ιδιοφυΐα, σεμνή στο ήθος εκ χαρακτήρος), αλλά κυρίως περί των πνευματικών, με τα οποία και μόνον αγιάζεται κανείς εν Θεώ εισερχόμενος στη Βασιλεία των Ουρανών. Και πνευματικά χαρίσματα είναι αυτά που έρχονται σε φως, όταν ο άνθρωπος αποκτήσει επίγνωση της δωρεάς του Θεού που του έδωσε στο άγιο βάπτισμα, όταν δηλαδή νιώσει ότι έγινε μέλος Χριστού και προσπαθήσει να ενεργοποιήσει τη νέα εν Χριστώ ζωή του τηρώντας τις εντολές του Χριστού.
Έτσι λοιπόν η αγία Αικατερίνα υπήρξε, πρώτον, σοφή, με την έννοια ότι πέραν της ανθρώπινης σοφίας φωτίστηκε από τον Θεό και έλαβε Εκείνου τη σοφία. Ο φωτισμός αυτός μάλιστα, κατά τον υμνογράφο άγιο Θεοφάνη, δόθηκε με τη μεσολάβηση του αρχαγγέλου Μιχαήλ. «Διά στόματος εκείνου έλαβε την εξ ουρανού αληθινή σοφία η αγία». Ο υμνογράφος μάλιστα φαίνεται να την παραλληλίζει και με τον ίδιο τον Σολομώντα. Χωρίς να κατονομάζει τον σοφό βασιλιά του Ισραήλ, ήδη από την παιδική του ηλικία, ίσως τον εννοεί, διότι και η Αικατερίνα «την εκ Θεού σοφίαν έλαβε παιδόθεν», που τη βοήθησε με όργανο και την κοσμική διάστασή της να μυήσει στην πίστη του Χριστού εκατόν πενήντα διαπρεπείς ρήτορες. Κι όχι μόνον τους μετέστρεψε, αλλά και τους έκανε, με τη χάρη του Θεού, να γίνουν και εκείνοι μάρτυρες Κυρίου – μαζί της εορτάζουν και «οι άγιοι εκατόν πεντήκοντα ρήτορες, που πίστεψαν στον Χριστό διά της Αγίας Αικατερίνης και τελειώθηκαν μέσα στη φωτιά». «Αικατερίνα, καύχημα των μαρτύρων, έγινες μύστης της ευσέβειας, διότι οδήγησες στον λαμπρό σου Νυμφίο Χριστό (ολόκληρο) δήμο μαρτύρων».
Και μας δίνει την ευκαιρία η πάνσοφος αυτή νύμφη του Κυρίου να σημειώσουμε ό,τι επισημαίνει και ο υμνογράφος ως αξία διαχρονική: η κοσμική σοφία, επειδή ακριβώς δεν διαπνέεται από χάρη Θεού όταν στηρίζεται μόνον στις πλοκές των ανθρωπίνων ματαίων συλλογισμών, τελικώς γίνεται εντελώς «απαιδευσία». «Χαίρου, Αικατερίνα, που έλεγξες το θρασύ στόμα των ρητόρων σαν κάτι που ήταν γεμάτο από έλλειψη παιδείας». Όντως˙ μία παιδεία χωρίς Χριστό, δηλαδή χωρίς χάρη Θεού, τι μπορεί να είναι; Κατά τη ρήση του οσίου Παϊσίου, ένας έξυπνος δαιμονισμός. Πόσο πρέπει να προβληματιζόμαστε όλοι πάνω σ’ αυτήν την παρατήρηση του αγίου υμνογράφου! Ιδίως σήμερα, που χωρίς αιδώ και σκέψη πολλοί «υπεύθυνοι» αποδύονται συχνά σε αγώνα εξοβελισμού από την ελληνική εκπαίδευση κάθε χρώματος χριστιανικού.
Η αγία Αικατερίνα όμως υπήρξε «και παρθένος και μάρτυς». Είχε δηλαδή εκείνα τα χαρίσματα που θεωρούνται τα πιο ισχυρά προκειμένου κανείς να «κατακτήσει» τον ουρανό. Το αίμα μάλιστα του μαρτυρίου της ήταν η μυρωμένη προσφορά της στον Κύριο, παρόμοια με την προσφορά της γυναικός του Ευαγγελίου που άλειψε με μύρο τα πόδια του Χριστού εκφράζοντας την αγάπη της. Κι ήταν μύρο το αίμα της, γιατί υπήρξε καρπός και της δικής της αγάπης και του πόθου για τον Κύριό της. «Πόθω πυρπολουμένη, Μάρτυς παναοίδιμε, τω του Δεσπότου σου». Και βεβαίως η παρθενία της δεν εννοείται ως χάρισμα από πλευράς κυρίως σωματικής – υπάρχουν πολλές με το χάρισμα αυτό μακριά από τον Θεό, (ας θυμηθούμε την παραβολή των δέκα παρθένων) – αλλά από πλευράς ψυχικής και πνευματικής: ως καθαρότητα ψυχική λόγω αγιασμένης ζωής. «Καθάρασα σεαυτήν προθύμως διά πολιτείας». Κι η δύναμη της διπλής χάρης της αγίας Αικατερίνης ενώπιον του Θεού, της παρθενίας δηλαδή και του μαρτυρίου, διαπιστώνεται από τον υμνογράφο με εντυπωσιακό τρόπο. Βλέπει την αγία «να βρίσκεται σε φωτεινούς θαλάμους στον Παράδεισο, κοσμούμενη με νυφικά στολίδια, κρατώντας με το δεξί χέρι της τη λαμπάδα της παρθενίας και με το αριστερό την κομμένη της κεφαλή» – ό,τι περίπου βλέπουμε και στην εικόνα του αγίου Ιωάννη Προδρόμου!
Ο άγιος υμνογράφος μάς καθοδηγεί και σε άλλες διαστάσεις της πολυτάλαντης προσωπικότητάς της. Κι η διάσταση που πρέπει να σχολιαστεί είναι ο τονισμός από αυτόν των αποτελεσμάτων της αγιασμένης ζωής και του μαρτυρίου της αγίας. Σημειώνει, μεταξύ άλλων: «Ισχυροποίησες το φρόνημα των γυναικών, παρθένε και πάντιμε Αικατερίνα, που είσαι η δόξα των αθλοφόρων μαρτύρων». Η αίσθηση του υμνογράφου κι όλης της Εκκλησίας, ότι η αγία με ό,τι έζησε και έκανε έδωσε νεύρο στο φρόνημα των γυναικών, τις έκανε πιο ισχυρές, είναι κάτι σημαντικό. Σε εποχή που τονίζονται τα δικαιώματα των γυναικών, που ο λεγόμενος φεμινισμός, ως κίνημα για να αποκτήσουν οι γυναίκες εκείνα που δικαιούνται μέσα σε ανδροκρατούμενες τις περισσότερες φορές κοινωνίες, η περίπτωση της αγίας Αικατερίνης και γενικότερα των γυναικών μαρτύρων, πρέπει να εξαγγέλλεται εμφατικά. Γιατί έτσι δυναμώνεται και εδραιώνεται ουσιαστικά και δραστικά το φρόνημα των γυναικών. Νομίζουμε ότι στις περιπτώσεις αυτές βρισκόμαστε σε ό,τι ανώτερο έχει υπάρξει ως ώθηση για έναν υγιή φεμινισμό. Διότι αυτός δεν βρίσκεται στα λόγια, αλλά στο παράδειγμα. Και δυναμικότερο παράδειγμα από μία γυναίκα που έδωσε και τη ζωή της για την πίστη στον Θεό και στον άνθρωπο δεν υπάρχει.
