Του Σταύρου Γουλούλη
Ποιος ήταν ο Αδαμάντιος Κοραής είναι γνωστό. Ενας από τους μεγάλους που συνέβαλαν στο νέο εθνικό κράτος, αλλά όχι στην Επανάσταση του ’21. Γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1748, πέθανε το 1833 εις την «… πεφιλημένην γην των Παρισίων…», όπως γράφει ο τάφος του στο νεκροταφείο του Μονπαρνάς… Ιατρός στις σπουδές αλλά φιλόλογος στη ζωή, ο ιατροφιλόσοφος του παρελθόντος, με βαθιά γνώση του πολιτισμού, ελληνικού και ευρωπαϊκού, στα τότε δεδομένα ανήκε στην (προ)αστική ελληνική τάξη με οικονομική ισχύ βασισμένη στο εμπόριο. Εζησε στο Παρίσι τη Γαλλική επανάσταση της οποίας ως αστός υπήρξε υπέρμαχος, αλλά και τον γαλλικό διαφωτισμό, του οποίου οι ρίζες ήταν αρχαιοελληνικές, λόγω του κλασικισμού του 18ου αιώνα. Γνωρίστηκε με πολλούς του νέου καθεστώτος και αποφάσισε να μείνει στη Γαλλία με γαλλική υπηκοότητα, αλλά ασχολήθηκε με την εθνική αφύπνιση των Ελλήνων. Στην ουσία υπήρξε μεσάζων στα συμφέροντα των Δυτικών Κυβερνήσεων που είχαν ειδικό γεωπολιτικό ενδιαφέρον, την αποδόμηση της Οθωμανίας. Το πρώτο εθνικό κράτος στα Βαλκάνια ήταν μαχαίρι για την πολυεθνική αυτοκρατορία.
Ταυτίστηκε με το νέο εθνικό (αστικό) κράτος το οποίο στη Γαλλία κατάργησε μία μεσαιωνική, ριζικά ταξική, απολυταρχία αιώνων: Οπότε πίστευε ότι ανάλογα μπορούσαν και οι Eλληνες (δηλαδή Ρωμιοί, Ρουμ). Αυτό όμως τον έφερε σε ριζική κριτική στάση προς το υπάρχον ελληνικό-οθωμανικό σύστημα, το Ορθόδοξο μιλέτι (millet). Κλασικιστής υπάρχων, άγγιξε με υπερκριτικό τρόπο θεολογικά θέματα των Ορθοδόξων με θέσεις βασισμένες στα ευαγγελικά πρότυπα έναντι της βυζαντινής (εξελληνισμένης ρωμαϊκής) ελληνικής παράδοσης. Αναγκάστηκε να προτείνει ακόμη και δική του γλώσσα, μία πλαστή, κατασκευασμένη μορφή της εκκλησιαστικής κοινής των τελευταίων μεταβυζαντινών αιώνων, την Καθαρεύουσα, καθαρισμένη δηλαδή…
Η στροφή του Κοραή εναντίον του Μεσαίωνα γενικώς ανταποκρίνεται στη γενιά του (τελευταίο τέταρτο 18ου αιώνα), αλλά τον 19ο ξεπεράστηκε με τον ρομαντισμό που εξήρε τη μεσαιωνική παράδοση. Οι λαοί της Ευρώπης στον Μεσαίωνα είχαν ρίζες, ελληνισμός και χριστιανισμός τούς επιβλήθηκαν και ως ένα σημείο είχαν σύγκρουση μαζί τους. Αποτέλεσμα αυτής της τριβής υπήρξε νέος άθεος ολοκληρωτισμός. Η όλη του προσπάθεια δεν υπήρξε ούτε μετριοπαθής ούτε διαλεκτική, που είναι η ελληνορωμαϊκή παράδοση. Στην ουσία αποδομούσε το ελληνόφωνο μιλέτι που μας ενδιαφέρει, μας έφερε σε σύγκρουση με Τούρκους και Βαλκάνιους μιμητές. Δεν ήταν ό,τι καλύτερο. Τα πρότυπα και μέσα που διέθετε έθεταν όρια στην επιτυχία του προγράμματος ανεξαρτησίας, δημιουργούσαν παρενέργειες. Το σημερινό ελληνικό κράτος πρέπει βεβαίως να το τιμούμε δεόντως, και γιατί χάσαμε για χάρη του άλλο μισό από το 1821 έως το 1922. Ηταν το τίμημα. Αντί να μαλώνουμε για τις λέξεις, ας έλεγαν αυτό, το ένιωθε το Πατριαρχείο και διαφωνούσε, δικαιολογημένα. Οι Ελληνες εισέπραξαν την εθνικιστική ομογενοποιητική ιδεοληψία της εποχής που επέβαλε η Γαλλική επανάσταση, επιβληθείσας λόγω της πολυεθνικής φύσεως της φραγκικής κοινωνίας. Δύο λύσεις υπήρχαν να είναι ελεύθεροι: με ελεύθερο οθωμανικό κράτος, που δεν γινόταν με τίποτα, με εθνική επανάσταση που ήταν πιο συμβατή, αλλά έθετε σε κίνδυνο το Γένος, ανύπαρκτο για τον Κοραή, που το μεταποιούσε σε γραικικό. Δεν υπήρξε πολιτικός αλλά διανοητής πολυθρόνας γραφείου, τον οποίο υπερ-ανέδειξε η έλλειψη ελληνικής παιδείας των Ρωμιών, και ήταν επόμενο ότι εστράφη κατά του Ορθόδοξου πολιτικού Καποδίστρια, τον οποίο σύντομα εξοβέλισαν οι εδώ Δυτικόφρονες. Εκείνος όμως, στην πράξη εργαζόμενος, ένωσε θεσμικά το προοδευμένο τρίγλωσσο έθνος των Ελβετών…
Η υπόλοιπη Ιστορία είναι γνωστή. Μία νεοελληνική διαρκής, ριζική, εσωτερική σύγκρουση. Οταν ένας παλαιός κόσμος στην εκκίνηση διαφωνεί με τον εαυτό του έχοντας διπλό αίσθημα, μειονεξίας απέναντι στο αρχαίο ελληνορωμαϊκό και μεσαιωνικό παρελθόν του, κατωτερότητας απέναντι στα ευρωπαϊκά πρότυπα του παρόντος, πώς μπορεί να συλλάβει τη γεωπολιτική ισχύ των Δυνάμεων; Πώς μπορεί ακόμη να κατανοήσει την Οθωμανία που υποτιμά έκτοτε αδικαιολόγητα, ζώντας τα «πεπολιτισμένα έθνη της Δύσεως»; Πώς μπορεί να αντιπαλαίσει τα συμφέροντα, όταν τον θίγουν, όλων αυτών και φυσικά των Τούρκων;
Από εδώ και η περιπέτεια των Ελλήνων πολιτικών που άθελα ή ηθελημένα γίνονταν άκριτοι μεσάζοντες συμφερόντων.
Τα «οργισμένα παιδιά του Κοραή» υπάρχουν σε όλες τις κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις, στην ίδια την Αριστερά. Κι εδώ διασπάσθηκαν, τα πιο λαϊκά στοιχεία του ΚΚΕ από τα αστικά του KKE (Eσωτερικού), σημερινά trendy Συριζαίοι, μία μειοψηφία του 2-3% που από μία περίεργη επιλογή της Μοίρας αποσπάσθηκαν από την απροβλημάτιστη (μεγαλοαστική;) Δεξιά (στην οποία ανήκουν κοινωνικά) του ριζοσπάστη (στο φαντασιακό του) Καραμανλή της Ε.Ριζ.Ε. και των κλώνων του και μόνον η χρεωκοπία της χώρας, η μέγγενη της Ε.Ε. και η πολιτική συνταγή απάτης τύπου Τσίπρα τους έφερε στο προσκήνιο, προσωρινά βέβαια. Ρίχτηκαν στον ξέφρενο ρυθμό της παγκοσμιοποίησης, σύρριζα διαφωνούντες επί παντός επιστητού, κόβοντας κάθε ρίζα ακόμη χρήσιμη, στα όρια ενός πολιτικού και κοινωνικού σνομπισμού της υπόλοιπης πλέμπας! Το διαπιστώνει κανείς με τον απαξιωτικό ή χολερικό τρόπο που μιλούν, ιδίως όταν αποδομούν την ελληνική ιστορία για να σπάνε τα νεύρα των Αλλων. Παιδιά του Κοραή όμως είναι και τα εθνικιστικά κατάλοιπα της Χρυσαυγής, και δεν είναι τυχαίο, που και οι δύο υπάρχουν επειδή βρίσκεται ο ένας για να βρίζει τον άλλον.
