Ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας κυρός Αναστάσιος υπήρξε μία εξέχουσα και πολυσχιδής εκκλησιαστική προσωπικότητα, που δεν χωρά να αναπτυχθεί σε λίγες μόνο γραμμές, ούτε μπορεί να υπάρξει σε χρόνο παρελθοντικό, αλλά μένει πάντοτε παρών, μέσω της μνημειώδους πνευματικής προσφοράς του στην ορθόδοξη Εκκλησία και στην ανθρωπότητα εν γένει. Το έργο του ωστόσο δύναται να περιγραφεί με τρείς λέξεις: «Ιεραποστολή», «Διάλογος» και «Οικουμενικότητα».
Οι έννοιες αυτές αποτυπώνουν με ακρίβεια την πίστη του στον Πανάγαθο Θεό, την πλήρη αφοσίωσή του στην Αγία μας Εκκλησία, καθώς και τον αγώνα του για την ειρηνική συνύπαρξη των λαών.
Ο μακαριστός Ιεράρχης συνέβαλε τα μέγιστα στην αναβίωση της ορθόδοξης «Ιεραποστολής» στο β΄ μισό του 20ου αιώνα. Ο λόγος του Κυρίου μας: «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη» (Ματθ. 28, 19), αποτέλεσε για τον ίδιο την κινητήρια πνευματική δύναμη, για να αναπτύξει με ιεραποστολικό ζήλο το έργο της Εκκλησίας μας τόσο στην Αφρική, όσο και στην Αλβανία. Στην Αλβανία, με ιεραποστολικό φρόνημα, ξεκίνησε την επανίδρυση της μαρτυρικής τότε Εκκλησίας, όταν ανέλαβε ως Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας το 1992, με την ευλογία του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Έχοντας ως οδηγό την ιεραποστολική του πίστη, κατάφερε, μέσα σε αντίξοες κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές συνθήκες, την πνευματική αναγέννηση του Αλβανικού λαού. Το ιεραποστολικό πνεύμα του, τον συνόδευε σε κάθε βήμα της ζωής του, διαπνέοντας το έργο του και την καθημερινότητά του.
Το δεύτερο χαρακτηριστικό που καθορίζει το πολυδιάστατο έργο του είναι ο «Διάλογος». Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος υπήρξε άνθρωπος με βαθιά θεολογική κατάρτιση και ακαδημαϊκή ταυτότητα. Συνδύαζε την θεολογία με την ποιμαντική ευθύνη, την γνώση με την εμπειρία. Πίστευε ακράδαντα, ότι ο διάλογος είναι το βασικό θεμέλιο για την επικράτηση της ειρήνης και της καταλλαγής μεταξύ των ανθρώπων. Αντιλήφθηκε σε βάθος, ότι η αλληλοκατανόηση των θρησκειών και η ειρηνική συνύπαρξή τους αποτελούν κεντρικό όρο για την ειρήνη των λαών και των πολιτισμών, καθώς και ανθρώπων διαφορετικών θρησκευτικών πεποιθήσεων και παραδόσεων. Μέσα από τον διάλογο, η Εκκλησία μπορεί να κατανοήσει και να μεταφέρει το μήνυμα της σωτηρίας, ενώ παράλληλα να αγωνιστεί κατά της αδικίας και να προσφέρει πνευματική ανάπαυση στις ψυχές των ανθρώπων.
Για τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο, τα όρια του σωτηριολογικού μηνύματος της Ορθόδοξης Θεολογίας, όπως μάλιστα ό ίδιος το περιγράφει στο βιβλίο του, με τίτλο: «Παγκοσμιότητα και Ορθοδοξία» είναι «ανοικτά για ολάκερη την κτίση». Η «Οικουμενικότητα» υπήρξε για τον μακαριστό Ιεράρχη οντολογικό χαρακτηριστικό της πνευματικής του πορείας, φροντίζοντας συνεχώς μάλιστα με τη ζωή του να φανερώνει τις διαστάσεις αυτού του περιεχομένου. Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος έβλεπε την Ορθόδοξη Εκκλησία, ως μια Εκκλησία, που διακονεί τους «εγγύς και τους μακράν», που δεν περιορίζεται στο πλαίσιο μιας τοπικής κοινότητας, αλλά προβάλλει το πάντοτε επίκαιρο και διαχρονικό μήνυμά της προς ολόκληρο τον κόσμο. Ο μεστός πάντοτε λόγος του, τον οποίο εξέφραζε μέσα από την έμπειρη θεολογικά και ποιμαντικά σκέψη του, ήταν μία ζωντανή έκφραση αυτής της οικουμενικότητας. Μέσα από τα λόγια του και τα συγγραφικά του έργα, τόνιζε την παγκόσμια διάσταση της Εκκλησίας, που επιθυμεί να προσελκύσει όλους τους ανθρώπους στη γνώση του Θεού και στην ένωση μαζί Του.
Ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος υπήρξε ένα φωτεινό παράδειγμα για όλους μας. Η ζωή και το έργο του συνεχίζουν να μας διδάσκουν και να μας καθοδηγούν, αποτελώντας μία ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης για την παγκόσμια Ορθοδοξία.
Είθε Θεός να αναπαύσει την ψυχή του και να τον κατατάξει εν σκηναίς Δικαιών και εν χώρα Ζώντων.
Να έχουμε την ευχή του!
Ο Μητροπολίτης Νέας Ιωνίας, Φιλαδελφείας, Ηρακλείου και Χαλκηδόνος ΓΑΒΡΙΗΛ
