Ο αοίδιμος Πρωτοπρεσβύτερος π. Γεώργιος Δ. Μεταλληνός
βαθύς γνώστης της Ορθόδοξης – Εκκλησιαστικής Αλήθειας και καταξιωμένος Ιστορικός
Μέρος Α´
Στις 19 Δεκεμβρίου 2024 συμπληρώθηκαν πέντε χρόνια από την κοίμηση του Ποιμενάρχου, Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Δ. Μεταλληνού, Ομοτίμου Καθηγητού της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.).
Ο μακαριστός Πρωτοπρεσβύτερος Γ.Δ.Μ. έχαιρε ευρείας αναγνωρισιμότητας και εκτιμήσεως στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για τον επιστημονικό θεολογικό του λόγο, γραπτό και προφορικό. Είχε βαθειά επίγνωση της Ορθόδοξης μαρτυρίας του και της Ποιμαντικής παρουσίας του. Ανέδειξε εις βάθος τον Ευαγγελικό Λόγο μέσα σε πλήθος άρθρων, Συνεδριακών ανακοινώσεων και βιβλίων, στρατευόμενος ενάντια στην αλλοτρίωση του Δυτικού ατομοκεντρισμού, αναδεικνύοντας –όσο ολίγοι– την οικουμενική διάσταση του Εκκλησιαστικού, Ελληνορθοδόξου πολιτισμού. Το αυθεντικό ιδεώδες της Πατερικής αγιότητας τον έκανε πολύ αυστηρό, αλλά όχι μισαλλόδοξο. Ως τακτικός Καθηγητής από τό 1995 είχε ως αντικείμενο της διδασκαλίας του την «Ιστορία και τον Πνευματικό βίο της Εκκλησίας της Ελλάδος από της Αλώσεως έως σήμερα». Ο Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Ε.Κ.Π.Α., εντιμολογιότατος κ. Κωνσταντίνος Μπελέζος ομολογεί ότι ο π. Γ.Μ. «ήτο διδάσκαλος κορυφής, εργάτης τίμιος της Θεολογίας και της Εκκλησίας προς το πρόσωπον του οποίου πολλοί, πολλά, πολλαχώς οφείλουσι».
Όσοι τον γνωρίσαμε από κοντά και συνεργαστήκαμε μαζί του δεν θα τον λησμονήσουμε ποτέ.
Ο π. Γεώργιος Μεταλληνός γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1940. Ο πατέρας του Δημήτριος ήταν δικαστικός υπάλληλος, η μητέρα του Γιολάντα (Yolanda) Borge από τη Μάλτα, με πατέρα Ρωμαιοκαθολικό και μητέρα Ορθόδοξη, είχε ασπασθεί την Ορθοδοξία στα τέλη του 1938. Στη διαμόρφωση της εκκλησιαστικής συνείδησης του μικρού Γεωργίου συνέβαλαν η γιαγιά του από μητέρα, Αντωνία, ο πνευματικός του π. Γεώργιος Σαββανής, ο οποίος τον συμβούλευε να μην αλαζονευτεί ποτέ για καμιά του πρόοδο, και ο δυναμικός Μητροπολίτης Κερκύρας και Παξών Μεθόδιος Κοντοστάνος, ο οποίος του ενέπνευσε τον ζήλο για την Ορθοδοξία και το Έθνος.
Ο υιός του π. Γεωργίου κ. Δημήτριος Μεταλληνός γράφει για τον πατέρα του τα εξής: «Ο πατέρας μου έζησε σύμφωνα με τον αγαπημένο ορισμό που προσέδιδε στον Χριστιανισμό ως “Ορθοδοξία των Αγίων”. Ο βίος του διακρινόταν από την “συνετή αναζήτηση της Άκτιστης Θείας Χάριτος”. Σε ηλικία έξη ετών, εκκλησιαζόμενος με τη μητέρα του στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό της Υπεραγίας Θεοτόκου Σπηλαιωτίσσης, ακούγοντας τον Ιεροκήρυκα π. Σεβαστιανό Ασπιώτη είπε στη μητέρα του: “Μάνα, σαν κι᾽ αυτόν θέλω να γίνω όταν μεγαλώσω”. Στον Ναό αυτόν φυλάσσεται ακέραιο το ιερό σκήνωμα της Αγίας Θεοδώρας της Αυγούστας. Από παιδί έως την κοίμησή του ο π. Γεώργιος είχε ως προστάτες Αγίους τον Άγιο Σπυρίδωνα και την Αγία Θεοδώρα την Αυγούστα».1
(Η προστάτις του πατρός Μεταλληνού Αγία Θεοδώρα είναι η βασίλισσα Θεοδώρα, η οποία το 843 μ.Χ. συνεκάλεσε Σύνοδο στην Βασιλεύουσα για την Αναστήλωση των Αγίων Εικόνων).
Μετά την Στοιχειώδη και Μέση Εκπαίδευση στην Κέρκυρα, εισήλθε πρώτος στην Θεολογική Σχολή του Ε.Κ.Π.Α. το 1958. Το ίδιος έτος έλαβε το πτυχίο σαξοφώνου από την Φιλαρμονική Εταιρεία Κερκύρας. Ως φοιτητής ολοκλήρωσε με υποτροφία του ΙΚΥ τις σπουδές του στην Θεολογία (1958-1962) και στη Φιλολογία (1964-1967). Κατά τη διάρκεια των σπουδών του ήλθε κοντά σε δυνατούς Ιεροκήρυκες (Παναγιώτη Τρεμπέλα, Γεώργιο Παυλίδη, Αυγουστίνο Καντιώτη), οι οποίοι επηρέασαν τον μετέπειτα θεολογικό-κηρυκτικό του λόγο.
Υπηρέτησε ως μουσικός στις Ένοπλες Δυνάμεις και τον Αύγουστο του 1965 νυμφεύθηκε την εκ Κεφαλληνίας φοιτήτρια και επίσης θεολόγο και φιλόλογο Βαρβάρα Καλογεροπούλου, Δρα Θεολογίας, Πρόεδρο του Συλλόγου Προστασίας Αγέννητου Παιδιού «Η Αγκαλιά», κυρίως όμως άξια συνεργάτιδα και συνοδοιπόρο του π. Γ.Μ. τόσο στη ζωή, όσο και στην επιστημονική, αρχειακή έρευνα, ιδίως επί των αρχείων της Κεφαλλονιάς. Απέκτησαν τρία παιδιά, την Αγγελική, καθηγήτρια Γερμανικής, τον Δημήτριο, Θεολόγο και Δρ Ιστορίας, Λέκτορα της Νεοελληνικής Ιστορίας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, και τον Θεόδωρο, Φυσικό.
Το 1969 ο π. Γεώργιος μετέβη οικογενειακώς στη Δ. Γερμανία (Βόννη και Κολωνία), απ᾽ όπου απέκτησε διδακτορικά διπλώματα στην Ιστορία και την Φιλοσοφία. Επίσης παρακολούθησε μαθήματα Πατρολογίας και Εκκλησιαστικής Ιστορίας. Επιδίωξή του υπήρξε να μελετήσει εις βάθος όλα τα Χριστιανικά Δόγματα.
Το 1971 χειροτονήθηκε κληρικός της Ι. Μητροπόλεως Γερμανίας, όπου ως κληρικός ανέπτυξε πλούσια εκκλησιαστική δράση, αγωνιζόμενος υπέρ των Ελλήνων εργατών, και της επανόδου της δημοκρατίας στην Ελλάδα, όπου επέστρεψε το 1975.
Το 1978 ανηγορεύθη Διδάκτωρ Θεολογίας του Ε.Κ.Π.Α. Το 1982 κατεστάθη στη θέση του Λέκτορα και το 1995 τακτικός Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής με γνωστικό αντικείμενο, όπως προαναφέραμε: «Ιστορία και Πνευματικός Βίος της Εκκλησίας της Ελλάδος από της Αλώσεως έως σήμερα». Στις 20/12/2007 ενετάχθη στο Σώμα των Ομοτίμων Καθηγητών του Ε.Κ.Π.Α.
Ο π. Γεώργιος δίδαξε σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο: Εκκλησιαστική Ιστορία, Πηγές της Εκκλ. Ιστορίας, Μεθοδολογία Επιστημονικής Έρευνας κ.ά. Επίσης δίδαξε στην Ανωτέρα Εκκλ. Σχολή, στο Λαϊκό Πανεπιστήμιο και στις Σχολές Ναυτικού, Αεροπορίας, όπως και στις Σχολές Εθνικής Ασφάλειας και Αστυνομίας.
Εργάστηκε με ζήλο για τη διεύρυνση των σχέσεων μεταξύ των δύο Θεολογικών Σχολών Αθηνών και Θεσσαλονίκης με Συνέδρια και Συμπόσια τόσο στην Αθήνα, όσο και στη Θεσσαλονίκη (2005-2007). Με τα Συνέδρια αυτά αντιμετωπίστηκαν ζητήματα κοινού ενδιαφέροντος και διατυπώθηκαν οι προτεραιότητες της Ελληνικής Θεολογίας στην Ακαδημαϊκή και εκπαιδευτική της συνάφεια.
Ο κατάλογος των εξω-Πανεπιστημιακών πνευματικών δραστηριοτήτων του π. Γεωργίου στην Αθήνα και στην Περιφέρεια είναι ατελείωτες. Σε ορισμένες περιπτώσεις η ειλικρινής στάση του για ορισμένες ατοπίες προκαλούσε αντιθέσεις, παρά την ειλικρινή του προσπάθεια να τηρεί λεπτές ισορροπίες και να αποδίδει τον προσήκοντα σεβασμό στους “αντιπάλους” του, όπως και να ακούει με προσοχή τους εκφραστές των διαφόρων παρατάξεων, τηρώντας πάντοτε τη λογική, αλλά και την επιστημολογική βάση.
Για την πλούσια δράση του ο π. Γ. Μ. τιμήθηκε με Σταυρούς, παράσημα, μετάλλια και τιμητικά διπλώματα από εκκλησιαστικές και πολιτειακές αρχές, από την Αρχιεπισκοπή Αθηνών, από Ιερές Μητροπόλεις, Συλλόγους και Ιδρύματα.
Το 1990 του απενεμήθη “Χρυσούς Σταυρός” μετά διπλώματος από τον αείμνηστο Οικ. Πατριάρχη Δημήτριο, ενώ το 1993 έλαβε το “Florovsky Theological Prize” στις Η.Π.Α. Ενδεικτικό του υψηλού κύρους του στην Ελληνική κοινωνία είναι ότι στις αρχές του 2015 το πρόσωπό του προτάθηκε, από μέρους πολιτικού κόσμου, για τη διαδοχή του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας.2
(συνεχίζεται)
Παραπομπές
1 Δρ. Δημητρίου Γ. Μεταλληνού, «Βιωματική Προσωπογραφία του Μακαριστού π. Γεωργίου Δ. Μεταλληνού († 19.12.2029)», στον τιμητικό τόμο-αφιέρωμα «Μνήμη π. Γεωργίου Δ. Μεταλληνού», σσ. 99-106, Έκδ. Λουριδείου Ιδρύματος, Αθήνα 2021.
2 Οι περισσότερες ως άνω πληροφορίες μας, αναφορικά με τον βίο, το έργο και τις θεολογικές δραστηριότητες του πατρός Γ. Μεταλληνού απορρέουν από το μακροσκελές, λίαν διαφωτιστικό άρθρο του ελλογιμοτάτου Καθηγητού της Θεολογικής Σχολής του Ε.Κ.Π.Α., κ. Κωνσταντίνου Μπελέζου, ο οποίος αναφέρεται αναλυτικά στην ανά έτος εργογραφία του π. Μεταλληνού, που περιλαβάνει 644(!) γραπτά μνημεία, από το 1966 έως το 2019.
Το άρθρο αυτό είναι το πρώτο (σσ. 9-98) στον τιμητικό τόμο-αφιέρωμα «Μνήμη π. Γεωργίου Δ. Μεταλληνού», που εκδόθηκε από το «Λουρίδειο Ίδρυμα – Μνήμες της Πόλης», Αθήνα 2021. Επιμέλεια του αειμνήστου Θεολόγου-Φιλολόγου Ιωάννου Μπουγάτσου.
