Ο ρόλος της ενορίας στη σύγχρονη εποχή αποτέλεσε το κέντρο συζήτησης και προβληματισμού της επιστημονικής διάλεξης που πραγματοποιήθηκε στη Μητρόπολη Θεσσαλιώτιδος, λίγες ημέρες πριν, με τους ομιλητές να αποτυπώνουν τις εκ των έσω, ως κληρικοί της Ελλαδικής Εκκλησίας, αναζητήσεις και τους προβληματισμούς τους προκειμένου να ψηλαφίσουμε και να πορευόμαστε πνευματικά εντός μιας ζωντανής ενορίας με κοινοτική λειτουργία, αντί ενός άκριτου και ρηχού θεσμικού οργανισμού που, ως επί το πλείστον, σήμερα κυριαρχεί.
Στη διάλεξη που πραγματοποιήθηκε στην Καρδίτσα, με ομιλητές τον π. Αλέξανδρο Καριώτογλου, Δρ. Θρησκειολογίας και την κυρία Αγγελική Τζουβάλη – Καριώτογλου, Πρεσβυτέρα και Δρ. Φιλοσοφίας, τα θέματα που συζητήθηκαν ήταν:
1. Τι ήταν και τι είναι σήμερα η ενορία;
2. Λειτουργεί ως κοινότητα ή είναι περισσότερο ένας διαχειριστικός θεσμικός οργανισμός που εξυπηρετεί θρησκευτικές ανάγκες των πιστών;
3. Μπορούμε σήμερα να φτιάξουμε μια ενορία που να υπάρχει μόνο εν Χριστώ;
4. Μπορούμε να ξεπεράσουμε τη συγχώνευση της Εκκλησίας με το «σώμα και το αίμα» του λαού της;
5. Αν η αλήθεια της ενορίας αναφέρεται μόνο σ’ αυτό τον κόσμο (εξαγιασμός της ζωής) , τότε θα αποτύχει.
6. Αν η Ορθοδοξία είναι η αλήθεια για τη Βασιλεία του Θεού τότε θα νικήσει.
7. Πως οργανώσαμε την Ενορία μας.
Είναι καιρός σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε, η ενορία να πάψει να λειτουργεί ως ένας άχρωμος συμπαραστάτης ψυχών, η βοήθεια και συμβολή της οποίας τερματίζει στη μεμονωμένη παροχή ή την παράδοση μέρους τροφίμων ή μικρών οικονομικών βοηθημάτων, όπου αυτό επιτυγχάνεται. Απεναντίας, καλείται η ίδια η ενορία να επιδείξει στοιχεία συμπόρευσης μετά των πιστών, δηλαδή, τόσο οι πιστοί μεταξύ τους, αλλά και οι ενορίες η μία με την άλλη, ώστε να μην επικρατεί ένας άτυπος μικροανταγωνισμός ποιος θα ¨ακουστεί¨ περισσότερο ή ποιος θα διοργανώσει καλύτερα και αρτιότερα ένα πολύμηνο πολιτιστικό και εορταστικό Πρόγραμμα, αναφορικά με την εορτή του Αγίου της ενορίας ετησίως, γεγονός που, τις περισσότερες φορές, κουράζει τους πιστούς και τους απιομακρύνει αντί να τους φέρνει κοντά στο ναό.
«Η ενορία πρέπει να γίνει σπίτι μας, να γίνει ο χώρος σου. Όταν ετσι αντιληφθείς και βιώσεις την ενορία σου, τότε όλα αλλάζουν», μάς έλεγε ο μακαριστός Γέροντάς μας, Εφραίμ Σεραγιώτης. Και, ασφαλώς, σε αυτό, δεν έχουν ευθύνη μόνο οι ιερείς, αλλά όλο το ποίμνιο, που παραμερίζουμε τις ανάγκες της ενορίας και την αντιμετωπίζουμε είτε ως ένα οργανισμό πιετισμού, κατά τα πρότυπα της Δύσης ή, στον αντίποδα, θεωρούμε πως είναι το Κυριακό της Σκήτης ή το Καθολικό μιας Λαύρας μοναστικής, αναγκάζοντας τους πιστούς, όοους από αυτούς εκκλησιάζονται, να παρατείνουν την υπομονή τους σε καλογερικά και μοναχικά τυπικά και τελετουργικά εντός του ναού. Ναι, αγαπάμε, πολύ αγαπάμε ως φιλακόλουθοι και φιλομόναχοι τον ορθόδοξο μοναχισμό, αλλά η ενορία είναι, ή πρέπει να είναι, κάτι διαφορετικό!
Στην επιστημονική διάλεξη στη μητρόπολη Θεσσαλιώτιδος, ο μητροπολίτης κ. Τιμόθεος, αναγνωρίζει ότι οι ενορίες χρειάζονται περισσότερες πρωτοβουλίες για να ενισχυθεί η παρουσία των πιστών και να τους φέρουν πιο κοντά στην εκκλησία, τονίζοντας την ανάγκη για δραστηριότητες που θα ευαισθητοποιήσουν τους χριστιανούς και θα τους ενθαρρύνουν να συμμετέχουν ενεργά στη ζωή της εκκλησίας.
Μάλιστα, ο Ποιμενάρχης της Καρδίτσας «εξέφρασε την ανησυχία του για την αδιαφορία ορισμένων ιερέων και την ανάγκη να υπάρχει μια πιο ενεργή συμμετοχή από όλους τους κληρικούς, τονίζοντας ότι η ποιμαντική επιτυχία εξαρτάται από την αφοσίωση και την προσφορά των ιερέων, οι οποίοι πρέπει να είναι παρόντες και να εργάζονται καθημερινά για την ενίσχυση της κοινότητας».
Τι σημαίνει ρηχός «θεσμικός οργανισμός;». Σημαίνει δημόσια υπηρεσία, που λειτουργεί με συγκεκριμένο πρόγραμμα και ωράριο, τηρώντας κάποιες ¨πεπατημένες¨ και που στο ¨γράμμα¨ του νόμου και της ηθικής δε μπορεί, δεν έχει χρόνο να ακούσει, να αγκαλιάσει και να αποδεχτεί το άλλο, το διαφορετικό, το μη γνωστό έως σήμερα που, όμως, πρώτος αποδέχεται και ανέχεται ο Ίδιος ο Θεός.
Καλείται, δηλαδή, η ενορία να εξέλθει έξω από τα όρια που η ίδια έχει περιχαρακώσει τον εαυτό της και τη λειτουργική της υπόσταση. Σε αυτό, πολύ βοηθάει η συνάντηση για ένα πρωινό καφέ την Κυριακή, αμέσως μετά τη Θεία Λειτουργία, σε χώρο του ναού, όπου, ασφαλώς, υπάρχει η δυνατότητα και η ύπαρξη πνευματικού κέντρου προκειμένου όλοι οι πστοί, μαζί, χωρίς διακρίσεις και με τον ιερέα ανάμεσά τους, να ομιλούν, να προβληματίζονται, να συντρέχουν, να οραματίζονται, να οργανώνουν και να συμβαλλουν σε κάθε πρόβλημα κάθε πιστού και κάθε δυσκολία της ενοριακής κοινότητας.
Η ενορία έχει ανάγκη ανασυγκρότησης. Πράγματι, δεν υπάρχει αμφιβολία πως υπάρχουν πολλά που πρέπει ακόμη να γίνουν και να διαδραματιστούν. Πρώτα , όμως, πρέπει να υφίστανται οι ενορίες. Και για να γίνει αυτό, οι ναοί πρέπει να γεμίζουν τις Κυριακές, όχι να αναμένουν οι ιερείς το 40νθήμερο μνημόσυνο ή το ετήσιο ενός συμπολίτη τους ,ώστε να δουν νέα πρόσωπα και να μη λειτουργούν «μόνοι» τους στους ναούς.
Να δούμε, λοιπόν, τους ναούς διαφορετικά και να επανεξετάσουμε την ανάγκη ανασυγκρότησης της ενορίας, τονίζοντας την ανάγκη της κοινοτικής λειτουργίας της και όχι απλώς την παρουσίας της ως απλού θεσμού και άγευστου οργανισμού. Πρώτα, όμως, να αγαπήσουμε τον εκκλησιασμό, να γεμίσουμε τους ναούς και τις εκκλησίες μας και τότε να δυνηθούμε να μιλήσουμε για μια νέα μορφή της ενορίας, πιο χριστοκεντρική και πιο εκκλησιοκεντρική από σήμερα, επομένως και πιο ανθρώπινη.
