Το βιβλίο με το οποίο θα ασχοληθούμε σήμερα έχει εκδοθεί από την Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών και έχει τίτλο 80χρονα Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών. Χθες – σήμερα – αύριο (Θεσσαλονίκη 2021, σελ. 794). Ένας τόμος που αναδεικνύει διαχρονικά τη δράση της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, ενός κορυφαίου πνευματικού ιδρύματος της Βόρειας Ελλάδος, με την επιμέλεια και τη φροντίδα του λογίου και ρέκτη Προέδρου της Βασιλείου Πάππα.
Πρόκειται για βαρύτιμο, τόσο από πλευράς μορφής και εκτυπωτικής ποιότητας, όσο και από την άποψη του περιεχομένου, μνημειώδη τόμο, με τον οποίο, συν τοις άλλοις, τιμήθηκε η επέτειος των 80 χρόνων από την ίδρυση και λειτουργία της γεραράς Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών (1939 – 2019). Στην αρχή παρατίθενται οι πρόλογοι της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου και της Α.Ε. του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Προκοπίου Παυλόπουλου και ακολουθεί το χρονικό των 80 χρόνων της Εταιρείας, από τον Πρόεδρό της δρ. Βασίλειο Πάππα. Ακολουθεί το πρώτο μέρος, με τίτλο «Επετειακές Ομιλίες – Εκδηλώσεις», όπου εντάσσονται δεκαοκτώ ενότητες: η εκδήλωση τιμής για την Α.Θ.Π. τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, η παρουσίαση του ερευνητικού έργου «Πολιτισμικό και οικιστικό απόθεμα των ελληνικών κοινοτήτων της Μικράς Ασίας», οι πανηγυρικές ομιλίες κατά τις εορταζόμενες από την Εταιρεία εθνικές επετείους του Γ. Κοντογιώργη για την 28η Οκτωβρίου, του Ιω. Μαζαράκη-Αινιάν για τον Μακεδονικό Αγώνα (1904 – 1908), τα σχετικά με το χριστουγεννιάτικο Bazaar Αγάπης και τη Συμφωνική Ορχήστρα Νέων Ελλάδος, του Κρ. Χρυσοχοΐδη για την μαρτυρία των αρχείων του Αγίου Όρους περί της ελληνικότητος της Μακεδονίας, της Γ. Καρύμπαλη-Τσιπτσίου για την επέτειο της 25ης Μαρτίου, την παρουσίαση του βιβλίου του π. Μαξίμου Ιβηρίτη για τον Οικουμενικό Πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄, την παρουσίαση του τόμου για την Καστοριά ως κέντρο ζωγραφικής την εποχή των Παλαιολόγων (1360 – 1450), την υπογραφή συμφώνου συνεργασίας με την Ιερά Μονή Βλατάδων και το Πατριαρχικό Ϊδρυμα Πατερικών μελετών, την ομιλία του Μιχ. Τιβέριου για την Θεσσαλονίκη του Κασσάνδρου, την κεντρική πανηγυρική και λαμπρή εκδήλωση για τον εορτασμό των 80 χρόνων της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών (με ομιλίες της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Προκοπίου Παυλοπούλου και του πρ. Πρωθυπουργού κ. Κώστα Καραμανλή), την ομιλία του Μητροπολίτου Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς κ. Ιουστίνου για την Μακεδονία, του τότε Υπουργού Εξωτερικών και νυν Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκου Χριστοδουλίδη, την παρουσίαση του έργου «Αθωνική Ψηφιακή Κιβωτός», και της ομιλίες των Στρατηγού κ. Μιχ. Κωσταράκου για τα ένοπλα ελληνικά σώματα κατά την τουρκοκρατία, Καθηγητή κ. Γ. Μπαμπινιώτη για την γλώσσα και Ακαδημαϊκού κ. Χρ. Ζερεφού για τον λιμένα της Θεσσαλονίκης από τους ελληνιστικούς χρόνους μέχρι τις μέρες μας.
Το δεύτερο μέρος έχει τίτλο «Ημερίδες – Συνέδρια» και σε αυτό περιλαμβάνονται τα σχετικά με τις ημερίδες για την αποτίμηση της συμφωνίας των Πρεσπών και τις νεώτερες εξελίξεις γύρω από αυτήν και τα διεθνή και πανελλήνια επιστημονικά συνέδρια σχετικά με το ελληνικό πνεύμα στον σλαβικό κόσμο, την σύγχρονο Φιλελληνισμό στην Ευρώπη και την ιστορία και τον πολιτισμό του Πόντου. Τέλος, το τρίτο μέρος επιγράφεται «Εκθέσεις», και σε αυτό περιλαμβάνονται τα σχετικά με τις εκθέσεις «Αρχιτεκτονική κληρονομιά στη Μακεδονία και τη Θράκη», «Turkcell – Η τέχνη στην Επικοινωνία», «Μια Περιφέρεια πολλές ομορφιές», «Watercolor International IV», «Ετήσια Έκθεση ΣΚΕΤΒΕ 2018», «Ιωάννης Τζοβανάκης, 70 χρόνια καλλιτεχνικής δημιουργίας, 1948 – 2018», «Η Θεσσαλονίκη στους ζωγράφους» και «Μακεδονία: Χαρτογραφικές αποτυπώσεις 1581 – 1938».
Ο τόμος κλείνει με αναφορές στις λοιπές δράσεις της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, στις νέες εκδόσεις της Εταιρείας, με κατάλογο δημοσιευμάτων της εταιρείας και με τα Διοικητικά Συμβούλια της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, από την ίδρυσή της μέχρι σήμερα. Συνεπώς, ο βαρύτιμος αυτός τόμος, που εμπεριέχει πολλές αναφορές και στον προηγούμενο εορτασμό των 40 χρόνων της Εταιρείας, περικλείει την ιστορία αλλά και την ενεστώσα κατάσταση και δράση του κορυφαίου αυτού, μαζί με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, πνευματικού και ερευνητικού ιδρύματος της Βόρειας Ελλάδας.
Πέρα από τις πολλές και έγκυρες πληροφορίες και της σχετικές βιβλιογραφικές αναφορές, περιλαμβάνει επίσης και άφθονο φωτογραφικό υλικό, τόσο από το παρελθόν όσο και από το παρόν της Εταιρείας, φωτογραφίες ιστορικές, όπου αποτυπώνονται σπουδαίες φυσιογνωμίες της ελληνικής κοινωνίας, στιγμές ιστορικές και γεγονότα της ιστορικής πορείας της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, η οποία με το σπουδαίο έργο της έχει αναδειχθεί σε πνευματικό και επιστημονικό φάρο του Βόρειου – και όχι μόνο – Ελληνισμού. Για τον εκδοτικό αυτό άθλο, οφείλονται θερμά συγχαρητήρια στον Πρόεδρο της Εταιρείας δρα Βασίλειο Πάππα, που σχεδίασε και πραγματοποίησε την έκδοση, η οποία θα μείνει τεκμήριον και κτήμα «ες αεί» της μακεδονικής λογιοσύνης και επιστημοσύνης.
