Του Μητροπολίτου Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττούκ. Δανιήλ.
Η πίστη σύμφωνα με την Αγία γραφή εκδηλώνεται με δύο τρόπους: α´. Με την εμπιστοσύνη που δείχνει ο άνθρωπος και απευθύνεται σ’ ένα πρόσωπο που θεωρείται «πιστό», δηλαδή άξιο εμπιστοσύνης και δεσμεύει ολόκληρο τον άνθρωπο. Mε αυτή την έννοια ο Θεός είναι αξιόπιστος για τις υποσχέσεις που δίνει, κατά το, «είναι αξιόπιστος Εκείνος που έδωσε την υπόσχεση» (Προς Εβραίους ι΄, 23) και το «εκείνο που υπόσχεται ο Θεός, έχει την δύναμη και να το εκπληρώσει» (Προς Ρωμαίους δ΄, 21).
Εφ’ όσον ο Θεός είναι αξιόπιστος, ο άνθρωπος που πιστεύει, που δείχνει εμπιστοσύνη στον Θεό μένει σταθερός, αμετακίνητος σ’ ολόκληρη την ζωή του. Δεν προβληματίζεται. Δεν αμφιβάλλει. Δεν ταλαντεύεται. Συχνά ο απόστολος Παύλος, στις επιστολές του, τονίζει την αξιοπιστία του Θεού, ώστε οι χριστιανοί να Τον εμπιστευτούν. «Ο Θεός, που σας κάλεσε να ζείτε σε κοινωνία με τον Υιό του, τον Ιησού Χριστό τον Κύριό μας, κρατάει τις υποσχέσεις του» (Προς Κορινθίους Α´ α´ 9). «Αυτός που σας καλεί κρατά το λόγο του και θα τον κάνει πράξη» (Προς Θεσσαλονικείς Α´ ε´ 24). «Εάν εμείς δείχνουμε απιστία, Εκείνοςμένει πιστός σε όσα υπόσχεται. Δεν μπορεί να αρνηθεί τον Εαυτό Του και να αθετήσει τους λόγους Του» (Προς Τιμόθεον Β´ β´ 10, 13). Οι πειρασμοί, διάφορα γεγονότα που συμβαίνουν στην ζωή του ανθρώπου, που ο ίδιος δεν μπορεί να τα ερμηνεύσει, πολύ περισσότερο να τα δεχθεί, μπορεί να μειώσουν ή να εξαφανίσουν την εμπιστοσύνη του στον Θεό. Και σ’ αυτές τις περιπτώσεις ο άνθρωπος οφείλει να δείχνει εμπιστοσύνη. Αυτό το νόημα έχει και η προτροπή του Κυρίου μας Ιησού Χριστού στους μαθητές Του «πιστεύετε εις τον Θεόν και εις εμέ πιστεύετε» (Ιωάννου ιδ´ 1).
β´. Με την παραδοχή ενός λόγου ή ορισμένων σημείων, δηλαδή αποδεικτικών γεγονότων, που επιτρέπουν και βοηθούν τον πιστό να προσεγγίσει πραγματικότητες, που δεν είναι δυνατόν να καταστούν αντιληπτές από τις αισθήσεις του, κατά το «πίστη σημαίνει σιγουριά γι’ αυτά που ελπίζουμε και βεβαιότητα γι’ αυτά που δεν βλέπουμε». «Έστι δε πίστις ελπιζομένωνυπόστασις, πραγμάτων έλεγχος ου βλεπομένων» (προς Εβραίους ια´ 1).
Μέσα στην ιερή ιστορία της σωτηρίας που εξελίσσεται στην Αγία Γραφή διαπιστώνουμε ότι η πίστη αυξάνεται, προοδεύει, τελειοποιείται. Είναι συγχρόνως δώρο από τον Θεό στον άνθρωπο και απαίτηση του Θεού από τον άνθρωπο. Στο σύντομο διάγραμμα θα καταγράψουμε αυτή την δύναμη της πίστεως.
α´. Ο Θεός του Αβραάμ επισκέπτεται στην Αίγυπτο τον δύστυχο λαό Του (Εξόδου γ´ 13, 15. Εξόδου γ´ 1-15). Καλεί τον Μωυσή, του αποκαλύπτεται και του υπόσχεται ότι θα είναι μαζί του για να οδηγήσει τους Ισραηλίτες στην γη τους (Εξόδου γ΄, 1-15). «Τον γαρ αόρατον ως ορών» ο Μωυσής απαντά στην κλήση του Θεού με μία πίστη που άντεξε «εκαρτέρησε» (Προς Εβραίους ια΄, 23-29) παρά τις εκδηλωθείσες αδυναμίες (17. Αριθμών κ´ 1-12 και Ψαλμού 105, 32 καιεξής). Ο Μωυσής, ως μεσίτης μεταξύ Θεού και Ισραηλιτικού λαού, κοινοποιεί στο λαό το σχέδιο του Θεού, ενώ τα θαύματα που τελούνται δείχνουν την προέλευση της αποστολής του και στηρίζουν την εμπιστοσύνη του λαού στο σχέδιο του Θεού. Οι Ισραηλίτες καλούνται να «πιστεύσουν τω Θεώ και τω Μωϋσή τω θεράποντι αυτού» (Εξόδου ιδ´ 31, προς ‘Εβραίους ια´ 29), δείχνοντας απόλυτη εμπιστοσύνη (19. Αριθμών ιδ´ 11, Εξόδου ιθ´ 9).
β´. Στο Σινά συνάπτεται η Διαθήκη που επισφραγίζει αυτή την υπεύθυνη συμμετοχή του Θεού στη ζωή και την ιστορία του Ισραήλ. Ο Θεός υπόσχεται να οδηγήσει τους Ισραηλίτες στην γη των πατέρων τους και να τους ευλογήσει για να ζήσουν έχοντες ειρήνη, ασφάλεια και όλα τα αγαθά. Ως αντάλλαγμα ζητεί από τον λαό του Ισραήλ να υπακούει στον Λόγο του Θεού (20. Εξόδου ιθ´ 3-9). Ακoύω τον Θεό σημαίνει αρχικά πιστεύω σ’ Αυτόν (Δευτερονομίου θ´ 23. Ψαλμού 105, 24 εξής). Η Διαθήκη επομένως απαιτεί την πίστη (Ψαλμού 77, 37). Η ζωή και ο θάνατος του Ισραήλ θα εξαρτώνται στο εξής από την ελεύθερη πιστότητά του (Δευτερονομίου λ´ 15-20, 28, προς ‘Εβραίους ια´ 33) να επαληθεύσει την πίστη (Δευτερονομίου κζ´ 9-26), που τον κατέστησε λαό του Θεού.
γ´. Παρά τις αναρίθμητες απιστίες των Ισραηλιτών που υφαίνουν την ιστορία της σαραντάχρονης πορείας τους στην έρημο, της κατακτήσεως της γης της επαγγελίας και της εγκαταστάσεώς τους στη Χαναάν, η περιπέτεια αυτή μπορεί να χαρακτηρισθεί ως εποποιία της δυνάμεως της πίστεως, όπως συνοψίζεται στην προς Εβραίους επιστολή ότι: «Με την πίστη έπεσαν τα τείχη της Ιεριχούς, αφού για επτά μέρες οι Ισραηλίτες βάδιζαν τριγύρω τους. Με την πίστη η πόρνη Ραάβ δεν χάθηκε μαζί με τους άπιστους, επειδή είχε δεχτεί φιλικά τους κατασκόπους. Χρειάζεται να συνεχίσω; Δεν θα με πάρει ο χρόνος να διηγηθώ για τον Γεδεών, τον Βαράκ, τον Σαμψών, τον Ιεφθάε, τον Δαβίδ, τον Σαμουήλ και τους προφήτες» (Προς Εβραίους ια´ 30-32).
δ´. Σύμφωνα με τις επαγγελίες της Διαθήκης (Δευτερονομίου ζ´ 7-24, λα´ 3-8) η παντοδύναμη πιστότητα, δηλαδή αξιοπιστία του Θεού φανερωνόταν πάντοτε στο πλευρό του Ισραήλ όταν ο Ισραήλ διατηρούσε την πίστη του σ’ Αυτόν. Και επομένως, η διακήρυξη των μεγαλείων του παρελθόντος, ως έργο του αόρατου Θεού, ήταν για τον Ισραήλ ομολογία μιας πίστεως (Δευτερονομίου κστ´ 5-9, Ψαλμού 77, 105), που μεταδιδόταν από την μία γενεά στην άλλη και ιδιαίτερα κατά τις μεγάλες ετήσιες εορτές (28. Εξόδου ιβ´ 26,ιγ´ 8, Δευτερονομίου στ´ 20). Έτσι ο λαός δεν ξεχνούσε την αγάπη του Θεού (Ψαλμού 135). (συνεχίζεται)
